نارسایی قلبی + علائم و راه های درمان

درصد بالایی از مرگ و میر در جهان به علت بیماری‌های قلبی رخ می‌دهند. قلب یکی از اعضای پیچیده بدن است و ممکن است مشکلات زیادی برای آن رخ دهد. یکی از بیماری‌های رایج این عضو نارسایی قلب است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که قلب نتواند خون را به خوبی پمپاژ کند. وقتی خون به بدن جریان پیدا نکند می‌تواند در ریه‌ها جمع شود. این موضوع در نهایت ممکن است به تنگی نفس منجر شود.

برخی از این بیماری‌های قلبی در نهایت قلب را ضعیف و سفت می‌کنند و در نهایت منجر به تنگی عروق و فشار خون بالا می‌شوند. در ادامه درباره نارسایی قلبی، علائم، دلایل ایجاد، پیشگیری و روش‌های درمان آن با شما صحبت می‌کنیم. با ما در بهستان دارو همراه باشید.

نارسایی قلبی چیست؟

نا رسایی قلبی که به عنوان نارسایی احتقانی قلب هم شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن قلب نمی‌تواند خون را به درستی به سراسر بدن پمپاژ کند. در این بیماری قلب کار می‌کند، اما چون نمی‌تواند حجم خون ورودی را تحمل کند و سپس آن را به سایر قسمت‌های بدن برساند، باعث می‌شود که خون در سایر اندام‌های بدن بماند و تجمع پیدا کند. این خون بیشتر اوقات در ریه‌ها و پاها جمع می‌شود. این موضوع مشکلاتی را برای قلب و کل بدن ایجاد می‌کند که گاهی اوقات می‌توانند عوارض خطرناکی را به دنبال داشته باشند. در ادامه درباره علائم این بیماری با شما صحبت می‌کنیم تا در صورت بروز علائم بتوانید زودتر برای درمان اقدام کنید.

انواع نارسایی قلبی

نارسایی قلبی معمولا در بطن چپ شروع می‌شود. بطن چپ اصلی‌ترین قسمت برای پمپاژ خون است، اما نارسایی می‌تواند سمت راست قلب را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در جدول زیر انواع نا رسایی قلبی را به شما معرفی می‌کنیم:

علائم نا رسایی قلبی

بیماری نارسایی قلبی ممکن است در هر فردی رخ دهد. علائم این بیماری ممکن است خفیف یا شدید باشند. این علائم با گذشت زمان بدتر می‌شوند. علائم این بیماری عبارت‌اند از:

·      تنگی نفس

·      پریدن از خواب به دلیل نفس تنگی

·      درد در قفسه سینه (آنژین صدری)

·      تپش قلب

·      خستگی در حین فعالیت

·      تورم پا، مچ پا و شکم

·      افزایش وزن

·      تکرر ادرار شبانه

·      سرفه‌های مکرر یا همراه با خون

·      احساس پری و سفتی شکم

·      نفخ

·      حالت تهوع

·      بی اشتهایی

·      خس‌خس سینه

·      مشکل در تمرکز

·      کاهش هوشیاری

علل ایجاد نارسایی قلبی  

نارسایی قلبی می‌تواند به دلیل ضعیف شدن، آسیب دیدن یا سفت شدن قلب رخ دهد. اگر یکی از این اتفاقات رخ دهد، حفره‌های قلب بزرگ می‌شوند و قلب نمی‌تواند به خوبی خون را پمپاژ کند. در نتیجه نا رسایی قلبی اتفاق می‌افتد. عضلات قلب به دلایل مختلفی دچار ضعف، سفتی یا آسیب می‌شوند. از این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·      ژنتیک

·      مصرف زیاد الکل

·      داروهای شیمی درمانی

·      مصرف مواد مخدر

در ادامه به شایع‌ترین دلایل نارسایی قلبی اشاره می‌کنیم:

۱.     بیماری عروق کرونر و حمله قلبی

بیماری عروق کرونر شایع‌ترین علت نارسایی قلب است. وقتی چربی در رگ‌ها رسوب می‌کند این بیماری ایجاد می‌شود. رسوبات رگ‌ها را باریک می‌کنند و در نهایت ممکن است سکته قلبی رخ دهد. وقتی رگ‌های قلبی به طور کامل مسدود شوند حمله قلبی اتفاق می‌افتد. وقتی در اثر بیماری کرونر یا حمله قلبی به ماهیچه‌های قلب آسیب وارد شود، قلب دیگر نمی‌تواند خون را به خوبی پمپاژ کند.

۲.     فشار خون بالا

در واقع فشار خون بالا که به آن فشار خون هم می‌گویند، باعث می‌شود که قلب بیشتر از ظرفیت خود کار کند تا بتواند خون را به سراسر بدن برساند. این موضوع در طول زمان باعث سفت شدن و ضعیف شدن قلب می‌شود و نارسایی قلبی را به دنبال خواهد داشت.

۳.     بیماری دریچه قلب

دریچه‌های قلب جریان خون را حفظ می‌کنند؛ یعنی باعث کنترل جریان خون می‌شوند. حالا اگر یکی از این دریچه‌ها به درستی کار نکند، قلب باید جور آن را بکشد و بیشتر کار کند. این موضوع به‌ مرور زمان باعث تضعیف قلب می‌شود.

۴.     التهاب عضله قلب

عضله قلب گاهی اوقات بر اثر بیماری‌های مختلف مانند ویروس کرونا ملتهب می‌شود. این التهاب که میوکاردیت نام دارد می‌تواند منجر به نا رسایی قلبی در سمت چپ قلب شود.

۵.     مشکلات قلبی مادرزادی

مشکلات و نقص قلبی مادرزادی باعث می‌شوند که بخشی از قلب، دریچه‌ها یا حفره‌های آن به طور کامل تشکیل نشوند. به همین دلیل قسمت‌های دیگر قلب مجبور به تلاش بیشتر می‌شوند. همین موضوع می‌تواند باعث نارسایی قلبی شود.

۶.     ریتم نامنظم قلب

ریتم نامنظم قلب یا آریتمی باعث می‌شود که قلب ضربان شدیدتری داشته باشد و کارکرد آن افزایش پیدا کند. ضربان کند قلب هم می‌تواند منجر به نارسایی قلب شود.

۷.     سایر بیماری‌ها

برخی از بیماری‌های طولانی مدت و مزمن مانند دیابت، ایدز، تیروئید پرکار یا کم کار یا رسوب آهن و پروتئین هم می‌توانند باعث ایجاد نارسایی قلبی در افراد شوند.

گاهی اوقات ممکن است فرد به طور ناگهانی دچار نارسایی قلبی شود. از علل ایجاد نا رسایی قلبی ناگهانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·      واکنش‌های آلرژیک

·      بیماری‌هایی که کل بدن را درگیر می‌کنند

·      لخته شدن خون در ریه

·      عفونت‌های شدید

·      استفاده از داروهای خاص

·      ویروس‌هایی که به عضلات قلب حمله می‌کنند.

نحوه تشخیص نارسایی قلبی

بعد از اینکه با علائم نا رسایی قلبی به پزشک متخصص مراجعه کردید، پزشک در مورد علائم و سوابق پزشکی از شما سوال می‌کند. ممکن است پزشک سوالات زیر را از شما بپرسد:

·      آیا سابقه بیماری زمینه‌ای دارید؟

·      آیا در خانواده شما کسی به بیماری‌های قلبی مبتلا است؟

·      آیا در خانواده شما کسی دچار مرگ ناگهانی شده است؟

·      آیا سیگار و قلیان مصرف می‌کنید؟

·      آیا الکل می‌نوشید؟

·      آیا شیمی درمانی یا پرتو درمانی انجام داده‌اید؟

·      چه داروهایی مصرف می‌کنید؟

پزشک همچنین به صورت فیزیکی قلب را معاینه می‌کند. در نهایت هم ممکن است به آزمایش‌ها و تست‌های زیر برای تشخیص این بیماری نیاز باشد:

·      آزمایش خون

·      کاتتریزاسیون قلبی

·      اسکن قفسه سینه

·      اکوکاردیوگرافی

·      ام آر آی قلب

·      عکس رادیولوژی قفسه سینه

·      الکتروکاردیوگرام

·      تست استرس

·      آزمایش ژنتیک

·      نوار قلب

·      تست ورزش

درمان نارسایی قلبی

درمان این بیماری به نوع و علت آن بستگی دارد. مصرف دارو و تغییر شیوه زندگی بخشی از هر برنامه درمانی نارسایی قلبی است. البته هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. با بدتر شدن نارسایی، ماهیچه قلب خون کمتری را به اندام‌های بدن پمپاژ می‌کند و فرد به سمت مرحله بعدی نارسایی قلبی حرکت می‌کند. هدف از درمان این است که جلوی بدتر شدن وضعیت بیمار را بگیرند. در هر مرحله درمان خاصی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

درمان مرحله اول

افرادی که به نا رسایی قلبی خفیف مبتلا هستند و در واقع در مراحل اولیه این بیماری قرار دارند، باید به روش‌های زیر درمان را دنبال کنند:

·      ورزش منظم، مانند پیاده روی کردن به صورت روزانه

·      ترک سیگار، قلیان و هر گونه محصولات تنباکو دار

·      درمان فشار خون بالا (مصرف دارو و عدم مصرف نمک)

·      درمان کلسترول بالا

·      مصرف دارو

درمان مرحله دوم

اگر بیماری فرد یکم شدیدتر باشد و در فاز دوم خود قرار داشته باشد، شیوه درمان به شرح زیر خواهد بود:

·      پیگیری درمان‌های مرحله اول

·      استفاده از مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE-I) یا مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین II (ARB) در افراد با EF ۴۰ درصد یا کمتر

·      استفاده از مسدود کننده بتا در افرادی که سکته قلبی داشته‌اند یا EF آنها ۴۰ درصد یا کمتر بوده است

·      اگر دچار حمله قلبی شده‌اید یا اگر EF شما ۳۵ درصد یا کمتر است، باید آنتاگونیست آلدوسترون مصرف کنید

·      جراحی به عنوان درمانی برای انسداد عروق کرونر، حمله قلبی، بیماری دریچه (ترمیم یا تعویض دریچه) یا بیماری مادرزادی قلبی هم ممکن است نیاز باشد.

درمان مرحله سوم

در این مرحله بیمار به درمان‌های سریع‌تر نیاز دارد. این درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:

·      ادامه درمان مراحل اول و دوم

·      مصرف مسدود کننده بتا

·      مصرف آنتاگونیست آلدوسترون

·      مصرف مهارکننده‌های انتقال سدیم – گلوکز (SGLT2i)

·      مصرف داروهایی که ضربان قلب را کاهش می‌دهند، اگر ضربان قلب بیمار بیشتر از ۷۰ ضربه در دقیقه باشد و علائم دیگری هم داشته باشد.

·      مصرف حداقل نمک در غذاها

·      درمان احتمالی دفیبریلاتور قلبی قابل کاشت (ICD)

درمان مرحله چهارم

درمان برای افرادی که به نا رسایی قلبی مرحله چهارم مبتلا هستند شامل درمان‌های پیشرفته‌تر است. در ادامه به این درمان‌ها اشاره می‌کنیم:

·      پیگیری درمان‌های مراحل اول تا سوم

·      پیوند قلب

·      استفاده از دستگاه‌های کمکی بطنی

·      جراحی قلب

·      انفوزیون (تزریق وریدی یا بافتی) مداوم داروهای اینوتروپیک

·      بستری شدن بیمار در بخش CCU

پیشگیری از نارسایی قلبی

برخی عوامل خطر برای بیماری نا رسایی قلبی مانند سن و سابقه خانوادگی غیر قابل اجتناب هستند، اما شما می‌توانید با تغییر سبک زندگی و مراقبت از خود از بروز این بیماری تا حد زیادی پیشگیری کنید. اقدامات لازم برای این کار عبارت‌اند از:

·      حفظ وزن متعادل

·      خوردن غذاهای مفید برای قلب

·      ورزش منظم

·      مدیریت استرس

·      ترک سیگار، قلیان، مواد مخدر و الکل

·      درمان و مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای

عوارض نارسایی قلبی

اگر به نارسایی قلبی مبتلا باشد ممکن است دچار عوارضی هم بشوید. برخی از عوارض نارسایی قلب عبارت‌اند از:

·      ضربان قلب نامنظم

·      ایست قلبی ناگهانی

·      مشکلات دریچه قلب

·      جمع شدن مایعات در ریه‌ها

·      فشار خون ریوی

·      آسیب کلیه

·      آسیب کبدی

·      سوء تغذیه

خطرات نارسایی قلبی

برخی خطرات هم به دنبال نا رسایی قلبی ممکن است گریبان گیر شما شوند. این خطرات بیشتر افراد زیر را تهدید می‌کنند:

·      افراد بالای ۶۵ سال در معرض خطر قرار دارند

·      افرادی که سیگار یا الکل مصرف می‌کنند

·      افرادی که تحرک کمی دارند

·      افرادی که غذاهای چرب و نمکی می‌خورند

·      افرادی که فشار خون بالا دارند

·      افرادی که به بیماری عروق کرونر مبتلا هستند

·      افرادی که سابقه حمله قلبی دارند

·      افرادی که سابقه خانوادگی نارسایی قلبی دارند

نتیجه گیری

نا رسایی قلبی یک بیماری است که باعث می‌شود قلب نتواند خون را به بدن پمپاژ کند. بیماری‌های زمینه‌ای، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، مصرف سیگار و الکل زیاد، افزایش سن و سابقه خانوادگی باعث می‌شوند که ریسک ابتلا به نارسایی قلبی بیشتر شود. اگر علائمی مانند خس‌خس سینه، تنگی نفس، افزایش وزن ناگهانی، خستگی در حین فعالیت و… دارید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

سوالات متداول

نا رسایی قلبی چرا اتفاق می‌افتد؟

زمانی که به علت بیماری‌های مختلف یا افزایش سن قلب نتواند خون را به درستی به تمام بدن پمپاژ کند، نارسایی قلبی اتفاق می‌افتد.

در اثر نارسایی قلبی چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد؟

وقتی فرد به نارسایی قلبی مبتلا می‌شود خون در اندام‌های بدن و به ویژه در ریه‌ها یا پاها تجمع پیدا می‌کند. این مشکل منجر به عدم خون‌رسانی و اکسیژن رسانی به بدن و تنگی نفس خواهد شد.

نارسایی قلبی چگونه درمان می‌شود؟

هیچ درمان قطعی برای نا رسایی قلبی وجود ندارد. پزشک با توجه به نوع بیماری می‌تواند درمان‌های کنترل کننده را برای بیمار تجویز کند.