یبوست

یبوست به بروز تغییرات در نحوه دفع مدفوع، از جمله عدم دفع مدفوع به دفعات معمول یا سخت شدن دفع مدفوع گفته می شود. یبوست نسبتا شایع است و افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار می دهد. شما معمولاً می توانید آن را با تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی خود درمان کنید اما گاهی این تغییرات تاثیری نخواهند داشت و شما لازم است دارو مصرف کنید. ما اینجا مرحله به مرحله با شما پیش می رویم و اطلاعات مفیدی در مورد یبوست را در اختیار شما خواهیم گذاشت.

علائم یبوست

در طول هفته گذشته حداقل ۳ بار مدفوع نکرده اید یا کمتر از حد معمول مدفوع می کنید.

مدفوع شما به طور غیرمعمول بزرگ یا کوچک و خشک، سفت یا توده ای است.

هنگام دفع مدفوع، زور می زنید یا درد دارید.

احساس می کنید روده هایتان را به طور کامل تخلیه نکرده اید.

ممکن است درد معده داشته باشید و احساس نفخ یا تهوع داشته باشید.

اگرشما از یک فرد مسن یا کسی که مبتلا به زوال عقل یا ناتوانی در یادگیری است مراقبت می کنید، یبوست ممکن است به راحتی نادیده گرفته شود. در این افراد مراقب هرگونه تغییر رفتار مانند گیجی باشید، زیرا ممکن است به معنای درد یا ناراحتی آنها باشد.

چه چیزی باعث یبوست می شود؟

یبوست در بزرگسالان علل احتمالی زیادی دارد. اما گاهی اوقات هیچ دلیل واضحی وجود ندارد. شایع ترین علل آن عبارتند از:

یبوست ناشی از بیماری های مزمن

یبوست می تواند بر اثر بیماری های مختلفی ایجاد شود. برخی مشکلات عصبی مانند سکته مغزی، پارکینسون، آسیب نخاعی و ام اس حرکت طبیعی روده را کند می کنند. بیماری های هورمونی مثل دیابت، کم کاری تیروئید، بالا بودن کلسیم نیز می توانند باعث این مشکل شوند. علاوه بر این، برخی بیماری های روده مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، دیورتیکولیت، بیماری های التهابی روده، سلیاک و حتی سرطان کولون ممکن است با یبوست همراه باشند. در بعضی افراد، اختلالات عضلات کف لگن یا مشکلات ساختاری در روده، مثل تنگی یا چسبندگی، روند دفع را دشوار می کند و فرد را دچار یبوست مزمن می کند.

آیا یبوست می تواند باعث آسیب داخلی یا سایر مشکلات شود؟

اگر اجابت مزاج نرم و منظم نداشته باشید، ممکن است چندین عارضه برای شما رخ دهد. برخی از این عوارض عبارتند از:

چگونه می توانید خودتان یبوست را درمان و از بروز آن پیشگیری کنید؟

ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند به درمان یبوست کمک کند. انجام این اقدامات ساده در دوران بارداری بی خطر است. ممکن است ظرف چند روز متوجه بهبود خود شوید. گاهی اوقات چند هفته طول می کشد تا علائم شما بهبود یابد. همین طور می توانید از ملین ها به عنوان داروی کمکی تجویز شده از سمت پزشک بهره ببرید، بیشتر ملین ها ظرف ۳ روز اثر می کنند. ملین ها را برای درمان یبوست دائمی مصرف نکنید.

در رژیم غذایی خود تغییراتی ایجاد کنید

برای نرم تر و راحت تر شدن دفع مدفوع:

روال دستشویی رفتن خود را بهبود بخشید
فعالیت بدنی خود را افزایش دهید

پیاده روی یا دویدن روزانه می تواند به شما کمک کند تا دفع مدفوع منظم تری داشته باشید.

درمان دارویی

اگر تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی کمکی نمی کند، با یک پزشک با داروساز صحبت کنید تا یک ملین مناسب پیشنهاد دهند. ملین ها داروهایی هستند که به شما کمک می کنند تا دفع مدفوع منظم تری داشته باشید. داروهای درمان یبوست به چند دسته کلی تقسیم می شوند:

دوفالوز چیست و چه کاربردی دارد؟

دوفالوز یک ملین اسموتیک است که معمولاً برای درمان یبوست مزمن استفاده می شود. این دارو در روده بزرگ توسط باکتری های روده تخمیر می شود و تولید اسیدهای آلی می کند که باعث جذب آب به داخل روده و نرم شدن مدفوع می شود.

مزایای دوفالوز

اثر ملایم و قابل کنترل

مناسب برای استفاده طولانی مدت در برخی بیماران (تحت نظر پزشک)

ایمن در دوران بارداری و شیردهی

همچنین در درمان انسفالوپاتی کبدی نیز کاربرد دارد.

دوز کم دوفالوز اثر پربیوتیک دارد و به افزایش جذب برخی از مواد معدنی مثل کلسیم و منیزیم کمک میکند.

یبوست در کودکان

یبوست در دوران کودکی شایع است، به خصوص زمانی که کودکان در حدود سنین ۲ تا ۳ سالگی آموزش توالت رفتن را می آموزند.

علائم یبوست در کودکان

اگر فرزند شما علائم زیر را داشته باشید، ممکن است او یبوست داشته باشد:

۰۱
کمتر از ۳ بار در هفته گذشته مدفوع کرده باشد.
۰۲
مدفوع او بزرگ و سفت باشد.
۰۳
مدفوع او شبیه گلوله های کوچک باشد.
۰۴
هنگام دفع مدفوع زور بزند یا درد داشته باشد.
۰۴
در حین یا بعد از دفع مدفوع، به دلیل بزرگ و سفت بودن مدفوع، خونریزی داشته باشد.
۰۵
اشتهای کم یا درد معده داشته باشد که پس از دفع مدفوع بهبود یابد.
۰۶
اگر فرزند شما بالای ۱ سال سن دارد، کثیف شدن شلوار می تواند نشانه دیگری از یبوست باشد، زیرا مدفوع آبکی (اسهال) ممکن است از اطراف مدفوع سفت و یبوستی نشت کند.

علل یبوست در کودکان

یبوست در کودکان علل احتمالی زیادی دارد. گاهی اوقات هیچ دلیل مشخصی وجود ندارد. برخی از علل احتمالی عبارتند از:

اگر فرزند شما یبوست دارد، ممکن است دفع مدفوع برای او دردناک باشد، که ممکن است به این معنی باشد که نمی خواهد برای دفع مدفوع تلاش کند. این می تواند یک چرخه معیوب ایجاد کند؛ هر چه بیشتر خود را نگه دارد، بیشتر دچار یبوست می شود.

بی اختیاری مدفوع ناشی از یبوست (کودکانی که در لباسشان مدفوع می کنند)

وقتی کودک دچار یبوست مزمن می شود، مدفوع سفت و خشک در روده باقی می ماند و تخلیه نمی شود. به مرور زمان:

  • روده ی بزرگ کش می آید و حساسیتش کاهش می یابد.
  • کودک احساس نیاز به دفع را از دست می دهد.
  • مدفوع شل تر از کنار مدفوع سفت نشت می کند و به طور ناخودآگاه در لباس کودک دیده می شود.

به این حالت بی اختیاری مدفوع ناشی از یبوست گفته می شود.

در این مواقع به این نکات توجه کنید:

  • یبوست و کثیف کردن لباس چیزی نیست که فرزندتان عمداً انجام دهد، بنابراین دلیلی برای عصبانی شدن با او وجود ندارد.
  • ممکن است هر دوی شما این وضعیت را استرس زا بدانید، اما آرامش و خونسردی بهترین رویکرد برای کمک به فرزندتان در مقابله با این مشکل است.
  • یک پزشک می تواند نکات مفیدی به شما ارائه دهد.
چگونه یبوست فرزندتان را درمان کنید؟

اگر فکر می کنید فرزندتان ممکن است یبوست داشته باشد، او را به پزشک ببرید. درمان یبوست به سن فرزندتان بستگی دارد. هرچه مدت زمان یبوست فرزندتان بیشتر باشد، بازگشت به حالت عادی برای او دشوارتر خواهد بود، بنابراین سریعتر به پزشک مراجعه کنید. ملین ها اغلب برای کودکانی که غذاهای جامد می خورند، در کنار تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی توصیه می شوند.

ممکن است چندین ماه طول بکشد تا درمان ها مؤثر واقع شوند، اما تا زمانی که مؤثر واقع شوند، به تلاش خود ادامه دهید. پس از درمان یبوست فرزندتان، مهم است که از عود مجدد آن جلوگیری کنید. پزشک ممکن است توصیه کند که فرزندتان برای مدتی به مصرف ملین ادامه دهد تا مطمئن شود که مدفوع او به اندازه کافی نرم می ماند تا بتواند به طور منظم دفع شود.

داروهای رایج درمان یبوست در کودکان
روش تخلیه روده زمانی استفاده می شود که مدفوع زیادی در روده باقی مانده است. در این مرحله برای مثال از شیاف گلیسیرین یا تنقیه (به صورت موقت) استفاده می شود تا روده به صورت کامل تخلیه و پاکسازی شود.
در این مرحله داروهایی با دوز پایین تر و به صورت روزانه برای چند ماه استفاده می شوند تا مدفوع نرم بماند و عادت دفع منظم تثبیت شود. معمولا در این مرحله از ملین های اسمزی مثل دوفالوز استفاده می شود.

دوفالوز (لاکتولوز) چیست و چه نقشی دارد؟

دوفالوز یک شربت ملین اسموتیک است که با کشیدن آب به داخل روده، باعث نرم شدن مدفوع و تحریک حرکات روده می شود. این دارو توسط باکتری های روده تخمیر شده و اسیدهای آلی تولید می کند که باعث افزایش حجم مدفوع و حرکت آن در روده می شوند.

مزایای دوفالوز برای کودکان:

  • اثر ملایم و ایمن
  • مناسب برای استفاده بلندمدت (تحت نظر پزشک)
  • قابل استفاده در کودکان و حتی نوزادان
  • طعم شیرین دارد و معمولاً پذیرش خوبی توسط کودک دارد.
  • دوز کم دوفالوز اثر پربیوتیک دارد و به افزایش جذب برخی از مواد معدنی مثل کلسیم  و منیزیم کمک میکند.
نکات مهم

پرسش های متداول درباره شربت دوفالوز

دوفالوز یک ملین اسمزی است که آب را به داخل روده می کشد تا مدفوع را نرم کند و به دفع راحت تر کمک کند.

بله، در بیماران مبتلا به انسفالوپاتی کبدی، دوفالوز با پاکسازی روده به دفع سموم (مثل آمونیاک) کمک می کند و از بروز علائم مغزی جلوگیری می کند.

معمولاً بین ۱ تا ۳ روز زمان می برد. اگر بعد از ۳ روز اثری ندیدید، با پزشک مشورت کنید.

مصرف طولانی ممکن است گاهی باعث اسهال و اختلال در تعادل الکترولیت ها شود. اما در برخی شرایط خاص، پزشک ممکن است دوفالوز را برای مصرف طولانی مدت تجویز کند.

هر ملینی به نحوی اثر می کند، دوفالوز باعث جذب اب به سمت روده می شود و جزو ملین های اسمزی است.

بله، معمولاً بلامانع است. اما در مصرف بلندمدت و دوز بالا باید بیمار تحت نظر پزشک باشد.

بله. دوفالوز برای یبوست بعد از عمل جراحی انتخاب مناسبی است و از برخی ملین های دیگر ملایم تر عمل می کند.

خیر. مگر اینکه دچار استفراغ یا اسهال شدید و طولانی شوید (بیش از ۲۴ ساعت).

بله. دوفالوز یک ملین اسموتیک است که روی سیستم عصبی یا تمرکز شما اثر نمی گذارد.

نه الزاما، ولی توصیه می شود مصرف فیبر (میوه، سبزی، غلات) و آب را افزایش دهید و خوراکی های یبوست زا (مثل پنیر، کیک، شیرینی) را کاهش دهید.

بله! با مصرف فیبر، نوشیدن آب کافی، ورزش منظم و کاهش استرس می توان یبوست را کنترل یا حتی بدون دارو برطرف کرد.

خیر.دوفالوز در دمای اتاق(بین ۲۰-۲۵ درجه) قابل نگهداری است.

پرسش های متداول درباره یبوست

یبوست وقتی جدی تلقی می شود که فرد کمتر از ۳ بار در هفته دفع داشته باشد، یا دفع با زور زدن زیاد، مدفوع خشک و سفت، یا احساس تخلیه ناقص همراه باشد. اگر این وضعیت بیش از چند هفته ادامه پیدا کند، به عنوان یبوست مزمن شناخته می شود و نیاز به بررسی و درمان دارد.

یبوست مزمن می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

  • رژیم غذایی کم فیبر و کم مایع
  • کم تحرکی
  • اختلالات عملکرد روده (مثلاً IBS)
  • بیماری هایی مثل دیابت، کم کاری تیروئید یا پارکینسون
  • مصرف برخی داروها (مثل آهن، ضدافسردگی ها، مسکن ها)

بی توجهی به یبوست مزمن ممکن است منجر به عوارض زیر شود:

  • هموروئید (بواسیر)
  • شقاق مقعد (فیشر)
  • انسداد یا افتادگی رکتوم
  • بی اختیاری مدفوع (در مراحل پیشرفته)
  • کاهش کیفیت زندگی و اختلال خواب، تمرکز یا اشتها

در موارد نادر، یبوست مزمن می تواند نشانه ای از بیماری های جدی تر باشد.

دوفالوز یک ملین اسموتیک است که در روده بزرگ تخمیر شده و باعث جذب آب و اسیدی تر شدن محیط روده می شود. این فرآیند به نرم شدن مدفوع، تحریک حرکات روده و بهبود دفع کمک می کند.

برخلاف ملین های محرک، دوفالوز به روده آسیب نمی زند و وابستگی ایجاد نمی کند.

دوفالوز انتخاب مناسبی است در موارد زیر:

  • یبوست در کودکان و سالمندان
  • یبوست دوران بارداری یا شیردهی (با نظر پزشک)
  • یبوست مزمن ناشی از بیماری های زمینه ای
  • یبوست مقاوم به تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی

در اغلب افراد بله، مصرف طولانی مدت دوفالوز با نظر پزشک یا داروساز بی خطر است. چون این دارو وابستگی یا “تنبل شدن روده” ایجاد نمی کند. البته ممکن است در شروع مصرف، نفخ یا دل پیچه خفیف دیده شود که معمولاً گذراست.

اگر پس از چند روز مصرف مرتب، بهبودی حاصل نشد، باید با پزشک مشورت کرد. ممکن است نیاز به تنظیم دوز، بررسی علل زمینه ای دیگر، یا استفاده از درمان ترکیبی وجود داشته باشد.

خیر. یبوست ممکنه در ظاهر ساده باشه، اما اگر مزمن بشه و درمان نشه، می تونه به مشکلات جدی مثل بواسیر، شقاق، افتادگی روده یا حتی اختلال در جذب مواد مغذی منجر بشه.

اگر یبوست شما بیشتر از دو هفته ادامه پیدا کرده، یا با علائمی مثل خون در مدفوع، کاهش وزن یا درد شکم همراهه، حتماً باید پیگیری بشه.

بله. در بعضی موارد، یبوست می تونه نشانه ای از بیماری های زمینه ای مثل کم کاری تیروئید، دیابت، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، یا حتی مشکلات جدی تر گوارشی باشه.

یبوستی که بدون دلیل واضح شروع شده یا همراه با علائم جدید باشه، نیاز به بررسی تخصصی داره.

خیلی از افراد به جای درمان اصولی، یبوست رو با رژیم غذایی یا روش های سنتی کنترل می کنن، ولی وقتی مزمن می شه، این روش ها کافی نیستند.

نادیده گرفتن یبوست فقط باعث پیچیده تر شدن درمان و افت کیفیت زندگی می شه.

استفاده از ملین های ایمن مثل دوفالوز زیر نظر پزشک یا داروساز، می تونه بدون آسیب به روده به رفع مشکل کمک کنه.