شنوایی یکی از حسهای بسیار مهم است که نقش مهمی در زندگی ما دارد. از این رو حفظ سلامت گوش و درمان بیماریهای مربوط به این عضو بسیار مهم است. اتواسکلروز یکی از بیماریهای مربوط به گوش است که میتواند در توانایی شنیدن اختلال ایجاد کند یا باعث دردِ گوش شود. این بیماری با رشد غیر طبیعی استخوان در گوش میانی یا گوش داخلی همراه است. این مشکل با توجه به میزان رشد استخوان میتواند توانایی شنیدن را به میزان مختلفی کاهش دهد.
روشهای مختلفی هم برای درمان بیماری سفت شدن گوش وجود دارد. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان به این بیماری مبتلا شده است، در ادامه با ما در بهستان دارو همراه باشید. تا انتها اطلاعات زیادی درباره این بیماری، علل ایجاد، علائم، روشهای تشخیص و درمان در اختیار شما قرار خواهیم داد.
اتواسکلروز چیست؟
اتواسکلروز یک بیماری است که با سفت شدن استخوان و عضلات گوش ایجاد میشود. otosclerosis از دو کلمه oto به معنای گوش و scleros به معنای سفت شدن غیر طبیعی بافت بدن آمده است.
این بیماری زمانی اتفاق میافتد که رشد یا بازسازی استخوان در گوش میانی و گاها در گوش داخلی به طور نامنظم اتفاق بیفتد. بازسازی استخوان یک فرایند همیشگی است که در آن بافت استخوانی موجود به طور مکرر خود را ترمیم میکند. در بیماری سفتی گوش بازسازی نامنظم استخوان باعث میشود که صدا نتواند به خوبی از داخل گوش عبور کند و به همین دلیل فرد با اختلال شنوایی خفیف تا شدید مواجه میشود. این بیماری به ندرت میتواند منجر به ناشنوایی کامل شود. این بیماری معمولا هر دو گوش را درگیر میکند، اما وضعیت یک گوش بدتر از دیگری خواهد بود.
علائم اتواسکلروز
شایعترین نشانه این بیماری کاهش شنوایی است که البته کمکم اتفاق میافتد. افراد مبتلا به این بیماری به تدریج متوجه میشوند که دیگر نمیتوانند صداهای کم یا زمزمهها را بشنوند. در بیشتر موارد این بیماری هر دو گوش را درگیر میکند و فرد با هر دو گوش خود کم شنوایی را تجربه خواهد کرد. البته حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد افراد مبتلا به سفتی استخوان گوش هم دچار کم شنوایی در یک گوش میشوند. از دیگر علائم این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
· اختلال در تعادل
· سرگیجه
· حرف زدن با صدای آرام (زیرا افراد مبتلا معمولا صدای خود را خیلی بلند میشنوند و به همین دلیل آرام صحبت میکنند).
علت اتواسکلروز
در انتهای گوش انسان سه استخوان کوچک (اسیکول) وجود دارد که در هنگام عبور امواج صوتی میلرزند تا صدا تقویت شود و شما بتوانید آن را بشنوید. این امواج صوتی به حلزون گوش داخلی میرسند. در آنجا قبل از انتقال به مغز به سیگنال تبدیل میشوند. وقتی این سیگنالها به مغز میرسند شما میتوانید صداها را بشنوید. این بیماری معمولا زمانی اتفاق میافتد که استخوان رکابی (یک استخوان کوچک و مثلثی شکل در گوش میانی) با بافت استخوانی اطرافش ترکیب شود. در نتیجه، این استخوان سفت میشود و نمیتواند صدا را به خوبی عبور دهد.
بیایید مثالی از ساز گیتار بزنیم. وقتی انگشتان خود را محکم بر روی تارها فشار میدهید، صدای آن حالت خفه پیدا میکند، اما وقتی انگشت خود را به طور کنترل شده بر روی تارها قرار میدهید، صدایی آزاد و رها تولید میشود. استخوان گوش هم دقیقا همینطور است. وقتی با استخوانهای اطراف ترکیب و سفت میشود، دیگر نمیتواند صدا را به خوبی عبور دهد. به همین دلیل هم شما نمیتوانید صداها را به خوبی بشنوید.
حالا اینکه چرا این اتفاق میافتد دقیقا مشخص نیست. دانشمندان فکر میکنند که این موضوع میتواند به دلیل یک عفونت قبلی مانند سرخک، شکستگی در بافت استخوانی اطراف گوش داخلی یا اختلالات ایمنی رخ دهد. اتواسکلروز همچنین میتواند ژنتیکی باشد.
همچنین ممکن است به تعامل بین سه سلول مختلف سیستم ایمنی به نام سیتوکینها مربوط باشد. محققان بر این باورند که تعادل مناسب بین این سه سلول برای بازسازی استخوانهای سالم ضروری است و عدم تعادل در سطح آنها میتواند باعث نوعی بازسازی غیر طبیعی شود که در نهایت این بیماری را ایجاد میکند.
عوامل خطر اتواسکلروز کداماند؟
بیماری سفت شدن استخوان گوش در برخی افراد بیشتر دیده میشود. افرادی که شرایط زیر را داشته باشند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار میگیرند:
· سابقه خانوادگی: اگر والدین، خواهر و برادر یا پدربزرگ و مادربزرگ شما به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما هم افزایش پیدا میکند.
· نژاد: به طور کلی، افراد سفیدپوست در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سفتی استخوان گوش قرار دارند.
· بارداری: افرادی که در حال حاضر مستعد ابتلا به این بیماری هستند، ممکن است در طول بارداری به این بیماری مبتلا شوند.
· افراد مبتلا به بیماری Osteogenesis imperfecta (OI): افرادی که به بیماری استخوان زایی ناقص مبتلا هستند ممکن است به بیماری سفتی استخوان گوش هم مبتلا شوند.
نحوه تشخیص اتواسکلروز
اگر با درد یا کم شنوایی گوش به پزشک مراجعه کنید، پزشک شما را معاینه میکند. در صورتی که علائمی از سفتی استخوان گوش داشته باشید، شما را به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) ارجاع میدهند. البته بهتر است که از همان اول به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. در ابتدا پزشک درباره سایر بیماریهایی که با بیماری سفتی استخوان گوش علائم مشابهی دارند از شما سوال میکنند، چون ممکن است یک بیماری یا مشکل در بدن شما باعث کم شنوایی شده باشد. اگر بیماری دیگری نداشته باشید، پزشک برای تشخیص آزمایشها و تستهای شنوایی را برای شما تجویز میکند. این آزمایشها معمولا شامل موارد زیر هستند:
· تست شنوایی یا آئودیوگرام: این تست شنوایی شما را در طیف وسیعی از فرکانسها بررسی و اندازه گیری میکند.
· تمپانوگرام: این تست دربار سلامت پرده گوش اطلاعاتی را در اختیار پزشک قرار میدهد.
· سی تی اسکن: این تست تصویربرداری استخوانها و بافتهای داخل گوش را به پزشک نشان میدهد تا بتواند وضعیت آنها را بررسی کند.
پیشنهاد میکنیم مطلب آکوستیک نوروما را حتما مطالعه کنید.
درمان اتواسکلروز
روش درمان این بیماری به محل رشد یا بازسازی نامنظم استخوان و همچنین شدت بیماری بستگی دارد. بسیاری از افراد با استفاده از سمعک میتوانند شنوایی خود را به دست بیاورند. در موارد خاص، استاپدکتومی (نوعی جراحی) میتواند به بهبود شنوایی فرد کمک کند. اگر این بیماری در حلزون گوش داخلی باشد، ممکن است پزشک کاشت حلزون را برای شما تجویز کند. در ادامه انواع روشهای درمانی این بیماری را برای شما توضیح میدهیم:
استفاده از سمعک
سمعک صداهای اطراف را تقویت میکند تا بتوانید آنها را بهتر بشنوید. پزشک متخصص شنوایی شناسی سمعک را برای شما تنظیم میکند تا با نیازهای شما سازگاری داشته باشد. البته استفاده از سمعک فقط میتواند شنوایی شما را بهتر کند، اما نمیتوانید از پیشرفت بیماری جلوگیری کند؛ بنابراین در کنار استفاده از سمعک باید به دنبال درمانهای دیگر هم باشید.
جراحی با روش استاپدکتومی
استاپدکتومی یک اصطلاح پزشکی برای جراحی سفتی استخوان گوش است. در طول این روش، متخصص گوش و حلق و بینی یک پروتز را در گوش میانی شما قرار میدهد تا جایگزین استخوان شنوایی باشد. این پروتز به امواج صوتی کمک میکند تا به گوش داخلی برسند. در نتیجه شنوایی شما بهتر میشود. اگر هر دو گوش شما تحت تاثیر بیماری قرار گرفته باشند، جراح ابتدا یک گوش را جراحی میکند تا بهبود پیدا کند. حدود شش ماه بعد از عمل اول جراح عمل گوش دوم را برای شما انجام خواهد داد.
کاشت حلزون گوش
کاشت حلزون میتواند شنوایی را در افرادی که به بیماری سفتی استخوان گوش مبتلا هستند بهتر کند. حلزون گوش یک ساختار مارپیچی و پر از مایع در گوش داخلی است که به شنوایی کمک میکند. کاشت حلزون در واقع یک مسیر جدید در گوش داخلی ایجاد میکند تا صداها از طریق این مسیر بتوانند به مغز برسند.
روش های پیشگیری از بیماری سفتی استخوان گوش
برخی از بیماریهای شنوایی با کاهش عوامل خطر مانند قرار نگرفتن در معرض صداهای بلند قابل پیشگیری هستند، اما اتواسکلروز اینگونه نیست. این بیماری بیشتر اوقات خود به خود و بدون دلیل قبلی ایجاد میشود و بنابراین به این راحتیها نمیتوان از آن پیشگیری کرد.
اگر این بیماری به صورت ژنتیکی در خانواده شما وجود دارد میتوانید چکاپهای دورهای انجام دهید تا در صورت ابتلا به این بیماری در مراحل اولیه بتوانید جلوی پیشرفت آن را بگیرید. در غیر این صورت روش مشخصی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد.
سرعت پیشرفت این بیماری چگونه است؟
بیماری سفتی استخوان گوش معمولا به آرامی و در طول چند سال پیشرفت میکند. البته بازه زمانی این بیماری در افراد مختلف متفاوت است. این بیماری معمولا از یک گوش شروع میشود، اما به مرور زمان به گوش دیگر هم سرایت میکند. در برخی موارد نادر این بیماری به سرعت پیشرفت میکند.
اگر علائم این بیماری را دارید یا اینکه به صورت ناگهانی متوجه کاهش شنوایی در خودتان شدهاید، حتما با یک متخصص گوش و حلق و بینی وقت بگیرید تا بتوانید سربه موقع جلوی پیشرفت این بیماری را بگیرید.
جمع بندی
اتواسکلروز یک بیماری در گوش داخلی یا میانی است که باعث میشود صداها نتوانند به خوبی از گوش به مغز برسند. دلیل این موضوع هم سفت شدن استخوان گوش است. اگر با علائمی مانند کاهش شنوایی، سرگیجه و اختلال در تعادل مواجه هستید، حتما در اولین فرصت به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا بیماری سفتی استخوان گوش درمان میشود؟
خیر، این بیماری درمان قطعی ندارد، اما میتوان آن را مدیریت کرد و جلوی پیشرفت آن را گرفت.
آیا اتواسکلروز باعث ناشنوایی میشود؟
اگر این بیماری را مدیریت نکنید در طول زمان بدتر میشود و میتواند ناشنوایی کامل را به دنبال داشته باشد.
چه افرادی بیشتر به این بیماری مبتلا میشوند؟
خانمها و به ویژه خانمهای جوان بین ۱۵ الی ۳۰ سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.