سرطان روده بزرگ یا همان کولون کنسر زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های غیر عادی در روده ایجاد می‌شوند. سرطان روده بزرگ باعث رشد سلول‌هایی در بخشی از روده بزرگ می‌شود. این بخش از روده کولون نام دارد و به همین دلیل هم به آن سرطان کولون می‌گویند.
کولون اولین و طولانی‌ترین قسمت روده بزرگ است. روده بزرگ هم آخرین بخش از دستگاه گوارش انسان است و به همین دلیل سرطان در این بخش می‌تواند خیلی خطرناک باشد. برای آشنایی بیشتر با این بیماری، علائم، روش‌های درمان و پیشگیری در ادامه با بهستان دارو همراه باشید.
بیشتر بخوانید: زخم اثنی عشر چیست؟
سرطان روده چیست؟
سرطان روده (Colon cancer) به رشد بی‌رویه برخی از سلول‌های غیر طبیعی در بخش کولون روده بزرگ اشاره دارد. این بیماری در مراحل اولیه ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد، اما رفته رفته تغییراتی را در گوارش فرد ایجاد می‌کند که نشان از وجود یک ناهماهنگی در سیستم گوارشی خواهد داشت.
سرطان کولون معمولا در افراد مسن بیشتر دیده می‌شود. البته این بیماری ممکن است در هر سنی ایجاد شود. سرطان کولون به صورت توده‌های کوچک سلولی به نام پولیپ که در داخل روده بزرگ ایجاد می‌شوند خودش را نشان می‌دهد. البته پولیپ‌ها همیشه سرطانی نیستند، اما می‌توانند باعث ایجاد سرطان شوند. برای آگاهی از علل ایجاد این بیماری در ادامه با ما همراه باشید.
چرا سرطان روده ایجاد می‌شود؟
پزشکان، محققان و دانشمندان هنوز درباره علت دقیق ابتلا به سرطان روده بزرگ مطمئن نیستند. سرطان کولون معمولا در اثر ایجاد تغییرات در DNA سلول‌های روده بزرگ به وجود می‌آید.
همان‌طور که احتمالا می‌دانید، DNA جایی است که به سلول‌ها دستور می‌دهد. وقتی در DNA سلول‌های روده بزرگ تغییر ایجاد شود، معمولا به سلول‌ها دستور می‌دهد تا بیشتر تکثیر شوند. تکثیر بی‌رویه سلول‌ها در روده بزرگ هم باعث ایجاد سرطان می‌شود.
وقتی سلول‌ها بیش از حد تولید می‌شوند و رشد می‌کنند، توده‌هایی به نام تومور ایجاد می‌شود. حتی این سلول‌ها ممکن است برای تغذیه به بافت‌های سالم بدن حمله کنند و آنها را از بین ببرند. برخی از سلول‌های سرطانی ممکن است از روده جدا شوند و به قسمت‌های دیگر بدن بروند. در این شرایط متاستاز اتفاق می‌افتد و سرطان تمام بخش‌های بدن فرد را درگیر می‌کند.
علائم سرطان روده بزرگ
علائم سرطان روده در زنان با علائم در مردان تفاوتی ندارد. این علائم به جنسیت وابسته نیست، اما هر فرد با توجه به شرایط بدنی و شدت بیماری ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند.
سرطان روده کوچک و روده بزرگ هرکدام علائمی دارند که بهتر است به عنوان یک انسان از آنها باخبر باشید. البته توجه کنید که بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کولون در ابتدا هیچ‌گونه علائمی ندارند. اندازه تومورهای سرطانی، تعداد و محل قرارگیری آنها در ایجاد علائم نقش عمده‌ای دارند. علائم سرطان کولون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در عادات روده مانند اسهال یا یبوست مکرر
- خونریزی از مقعد
- وجود خون در مدفوع
- احساس ناراحتی همیشگی در شکم مانند دل درد، گرفتگی عضلات شکم یا نفخ
- احساس خالی نشدن کامل روده در هنگام دفع
- ضعف یا خستگی
- کاهش وزن بی دلیل
راه های تشخیص سرطان روده بزرگ
روش‌های مختلفی برای تشخیص این نوع سرطان وجود دارد. پزشک متخصص گوارش معمولا با توجه به علائم و شدت آنها یک یا چند مورد از این روش‌های تشخیصی را به کار می‌برد:
- استفاده از اسکوپ مخصوص برای بررسی داخل کولون
- نمونه‌برداری از بافت روده برای آزمایش
- آزمایش خون
بهترین درمان سرطان روده
بهترین درمان برای سرطان کولون جراحی است. جراح در این روش بافت‌ها و سلول‌های سرطانی را از داخل روده خارج می‌کند.
البته روش‌های دیگری هم مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی برای سرطان کولون وجود دارد. پزشک نوع درمان را به توجه به میزان شدت بیماری انتخاب می‌کند. روش‌های دیگری هم برای درمان سرطان روده بزرگ وجود دارند که عبارت‌اند از:
- درمان هدفمند
- ایمونوتراپی
- درمان دارویی
مراحل سرطان روده
بعد از اینکه پزشک سرطان روده را در فرد تشخیص دهد، معمولا آزمایش‌های دیگری را هم برای تعیین شدت بیماری تجویز می‌کند. به این کار سنجش سطح بیماری سرطان (cancer’s stage) می‌گویند. تیم درمانی برای مشخص کردن روش درمانی سطح سرطان را در نظر می‌گیرند. تست‌های دیگری که برای تعیین درجه سرطان لازم هستند معمولا شامل تصویربرداری از شکم، لگن و قفسه سینه می‌شوند. در تصویربرداری می‌توان محل و اندازه سلول‌های سرطانی را تشخیص داد.
مراحل سرطان کولون بین ۰ الی ۴ متغیر است. مرحله صفر به این معنی است که سلول‌های سرطانی فقط داخل روده هستند، اما مراحل بیشتر نشان می‌دهند که سرطان در حال پیشرفت است و کم کم به تمام نقاط بدن گسترش پیدا می‌کند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کولون هستند؟
عوامل خطر در سرطان بیشتر بر پیشرفت این بیماری تاثیر می‌گذارند و روی ابتلا به آن تاثیر زیادی ندارند. ممکن است برخی از افراد که سبک زندگی ناسالمی دارند هیچگاه به این نوع سرطان مبتلا نشوند، اما برخی دیگر که هیچ‌گونه فاکتور خطری ندارند دچار سرطان کولون شوند. در هر صورت برخی از عوامل ممکن است بر ابتلا و پیشرفت این بیماری تاثیر بگذارند:
- سن: افزایش سن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
- نژاد: افراد سیاه پوست بیشترین میزان ابتلا به این بیماری را دارند.
- جنسیت: مردان بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
- ژنتیک: این بیماری ارثی است و از این طریق می‌تواند نسل‌های بعدی را نیز درگیر کند.
- ابتلا به بیماری‌هایی مانند سندرم گاردنر، سندروم لینچ و… (سندروم روده تحریک‌پذیر)
- ابتلا به بیماری التهابی روده
- ورزش نکردن
- مصرف بیش از حد غذاهای فست‌فود و فرآوری شده
- سیگار کشیدن
- دیابت
چگونه از سرطان روده بزرگ پیشگیری کنیم؟
سرطان روده بدخیم می‌تواند در نهایت منجر به مرگ افراد شود. این بیماری بسیار خطرناک است و ممکن است به سراسر بدن گسترش پیدا کند؛ بنابراین بهتر است اقداماتی که در جهت پیشگیری از این بیماری توصیه شده‌اند را جدی بگیرید. برخی از این اقدامات را در ادامه برای شما آورده‌ایم:
- حفظ وزن متعادل
- ورزش منظم
- مصرف میوه، سبزیجات و غلات کامل به طور مرتب
- کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده و گوشت قرمز
- ترک مصرف سیگار و الکل
غربالگری سرطان روده بزرگ
پزشکان توصیه می‌کنند که افراد با سابقه ژنتیکی ابتلا به سرطان کولون یا افرادی که خودشان قبلا به هر نوع از سرطان مبتلا بوده‌اند باید به طور دوره‌ای تحت غربالگری سرطان قرار بگیرند.
این افراد بهتر است انجام این کار را از ۴۵ سالگی آغاز کنند. برای انجام این کار پزشک معمولا انجام آزمایش مدفوع هر دو سال یک بار و کولونوسکوپی هر ۱۰ سال یکبار را تجویز می‌کند.
عوارض بعد از جراحی سرطان کولون چیست؟
هر نوع جراحی در کنار مزیت‌هایی که در از بین بردن بیماری‌ها دارد، می‌تواند عوارضی را هم برای بدن ایجاد کند. عمل سرطان کولون هم از این قاعده مستثنی نیست. عوارض بعد از جراحی سرطان کولون شامل موارد زیر هستند:
- بی اختیاری مدفوع
- یبوست و کار نکردن روده‌ها
- عفونت
- لخته شدن خون
- خونریزی
- اسهال
- نفخ
نتیجه‌گیری
سرطان کولون یکی از انواع سرطان‌های دستگاه گوارش است که عوامل مختلفی در ابتلای به آن تاثیر دارند. ژنتیک، رژیم غذایی ناسالم، اضافه وزن، تحرک نداشتن و… می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. برای پیشگیری از این بیماری بهتر است سبک زندگی سالمی داشته باشید و در صورت مشاهده علائم فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سوالات متداول
سرطان کولون چیست؟
به رشد بیش از اندازه سلول‌های روده بزرگ که در نتیجه تغییر در DNA آنها ایجاد می‌شود، سرطان روده بزرگ می‌گویند.
علت ابتلا به سرطان کولون چیست؟
سابقه ژنتیکی، مصرف بیش از اندازه غذاهای چرب و فرآوری شده، مصرف سیگار و الکل و… همگی می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
علائم سرطان کولون کدام‌اند؟
از علائم این بیماری می‌توان به خونریزی مقعدی، وجود خون در مدفوع، نفخ، اسهال یا یبوست مکرر و… اشاره کرد.
سرطان کولون چگونه درمان می‌شود؟
مصرف دارو، شیمی درمانی، پرتو درمانی و جراحی از روش‌های درمانی این بیماری هستند.
آیا جنسیت در ابتلا به سرطان کولون موثر است؟
آمارها نشان می‌دهند که مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.