باکتریمی چیست؟ + علائم و راه های درمان

بیماری‌های باکتریایی انواع مختلفی دارند. باکتری‌ها می‌توانند به طرق مختلف افراد را درگیر کنند. باکتریمی یکی از همین انواع بیماری‌های باکتریایی است. زمانی که باکتری‌ها بتوانند وارد خود شما شوند به باکتریمی مبتلا می‌شوید.

این بیماری به دلایلی مختلف ایجاد می‌شود و معمولا علائم خفیف تا شدید ایجاد می‌کند. اگر علائم این بیماری را مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید. وجود باکتری در خون می‌تواند خطرناک باشد و فرد را به بیماری‌های خطرناک‌تری دچار کند. گاهی اوقات باکتریمی هیچ علائمی ایجاد نمی‌کند، اما اگر سیستم ایمنی نتواند با آن مبارزه کند ممکن است به بیماری خطرناک‌تری مبتلا شوید؛ به همین دلیل هم تقویت سیستم ایمنی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
از مهم‌ترین علائم این بیماری می‌توان به تب و لرز اشاره کرد. این بیماری تقریبا شایع است. به همین دلیل هم باید با علائم و راه‌های درمان آن آشنا شوید. در ادامه با ما در بهستان دارو همراه باشید تا علائم، علل ابتلا، روش‌های تشخیص و درمان و عوارض بیماری باکتری می را برای شما توضیح دهیم.

باکتریمی چیست؟

باکتریمی که با عنوان مسمومیت خون هم شناخته می‌شود، یک بیماری در خون است. وقتی باکتری‌های بیماری زا به خون راه پیدا می‌کنند به باکتری می دچار می‌شوید.

خون معمولا استریل و تمیز است و میکروب و باکتری در آن وجود ندارد. باکتری‌ها می‌توانند از راه‌های مختلفی وارد خون شوند. زخم‌های پوستی رایج‌ترین راه ورود باکتری‌ها به خون هستند. به این بیماری عفونت جریان خون یا BSI هم می‌گویند.

باکتری می ممکن است جدی شود، به‌ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و نارسایی قلبی مبتلا هستند. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است عفونت به قسمت‌های دیگر بدن هم راه پیدا کند.

باکتریمی چه تفاوتی با سپسیس دارد؟

سپسیس یا سپتی سمی یک بیماری بسیار جدی‌تر از باکتریمی است. در باکتری می باکتری‌ها فقط به خون نفوذ می‌کنند، اما در سپتی سمی باکتری‌ها در خون تکثیر می‌شوند. باکتری‌ها بعد از تکثیر شدن به سایر قسمت‌های بدن می‌روند. خیلی‌ها این دو بیماری را با هم مرتبط می‌دانند. این دو واقعا در ارتباط هستند، اما تفاوت‌هایی هم با هم دارند که باید آنها را بشناسید.

باکتری می به دلیل ورود باکتری‌ها به خون از راه‌های مختلف مانند زخم‌های پوستی، دهانی و گوارشی ایجاد می‌شود. اگر فرد بدن سالمی داشته باشد، باکتریمی معمولا خود به خود برطرف می‌شود و علائم خاصی هم ایجاد نمی‌کند. اگر باکتری می جدی و شدید شود و آن را درمان نکنید، منجر به سپسیس خواهد شد. وقتی باکتری‌ها از بین نروند، در خون رشد و به اندام‌های دیگر بدن راه پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی عفونت خون می‌تواند بسیار خطرناک باشد و عوارض جبران ناپذیری ایجاد کند.

علائم باکتریمی

وقتی باکتری‌ها وارد خون می‌شوند، معمولا سیستم ایمنی این وضعیت را تشخیص می‌دهد. سیستم ایمنی می‌تواند خودش باکتری‌ها را از بدن شما خارج کند. به‌این‌ترتیب هیچ علامتی هم ایجاد نمی‌شود. البته گاهی اوقات اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید ممکن است برای از بین بردن باکتری‌ها تلاش بیشتری کند و علائمی مانند تب و لرز ایجاد شوند.

از رایج‌ترین علائم این بیماری همین تب و لرز هستند. اگر علائم دیگری هم دارید احتمال دارد که باکتریمی به سپسیس تبدیل شده باشد. به همین دلیل باید به پزشک مراجعه کنید تا درمان شما را فورا آغاز کند. علائم سپسیس عبارت‌اند از:

·       لرز

·       ضربان قلب سریع

·       فشار خون پایین (هیپوتانسیون)

·       دل درد

·       حالت تهوع و استفراغ

·       اسهال

·       تنفس سریع (هیپرونتیلاسیون)

علل ابتلا به باکتریمی

باکتری‌های مختلفی می‌توانند باعث بیماری باکتری می‌شوند. در ادامه تعدادی از رایج‌ترین باکتری‌های ایجاد کننده این بیماری را به شما معرفی می‌کنیم:

·      باسیلوس سرئوس (B. cereus)

·      اشریشیا کلی یا ای کلی (E. coli)

·      پنوموکوک

·       باکتری سالمونلا

·       استافیلوکوک اورئوس (استاف)، از جمله استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) و استافیلوکوک اورئوس حساس به متی سیلین (MSSA)

·       گونه‌های مختلف استرپتوکوک

حالا این باکتری‌ها می‌توانند از راه‌های مختلفی وارد بدن و خون شوند. در ادامه راه‌های انتقال این باکتری‌ها به خون را برای شما آورده‌ایم تا بیشتر حواستان را جمع کنید:

·       خراش

·       بریدگی

·       سوختگی

·       مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خیلی محکم به‌طوری‌که لثه‌ها خونریزی کنند

·       جرم گیری یا کشیدن دندان

·       جراحی، اهدای خون و…

·       استفاده از سوزن مشترک برای تتو و…

·       استفاده مجدد از یک سوزن برای تزریق

گروه های حساس برای ابتلا به باکتری می

ممکن است تمام افراد از تمام گروه‌های سنی به باکتری می مبتلا شوند، اما برخی از گروه‌ها در معرض خطر بیشتری برای تکثیر عفونت قرار دارند. این افراد بیشتر به سپسیس مبتلا می‌شوند. در ادامه گروه‌های حساس برای ابتلا به سپسیس در اثر باکتریمی را به شما معرفی می‌کنیم:

·       کودکان کمتر از یک سال

·       بزرگسالان بالای ۶۵ سال

·       افرادی با سیستم ایمنی ضعیف

·       افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری کلیوی یا سرطان

·       افرادی که به بیماری حادی مبتلا هستند، جراحی انجام داده‌اند یا در بیمارستان بستری هستند.

راه های تشخیص باکتریمی

اگر علائم باکتری می‌داشته باشید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما را معاینه می‌کند و درباره علائم و مدت زمانی که علائم دارید از شما می‌پرسد. پزشک با توجه به پاسخ‌های شما می‌تواند بیماری باکتریمی را تشخیص دهد.

اگر پزشک به این موضوع مشکوک باشد و به طور قطعی نتواند بیماری شما را تشخیص دهد، یک سری آزمایش می‌نویسد که باید آنها را انجام دهید. این آزمایش‌ها به پزشک در تشخیص بیماری کمک می‌کند. بعد از تشخیص قطعی بیماری می‌توانید درمان را شروع کنید.

آزمایش های رایج برای تشخیص باکتری می

آزمایش‌های کشت باکتری می‌توانند به تشخیص باکتری می کمک کنند. در این آزمایش از مایعات بدن برای بررسی وجود باکتری نمونه برداری می‌کنند. کشت باکتری معمولا با آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:

·       آزمایش خون: در طول این آزمایش از شما خون می‌گیرند تا وجود باکتری در خون را بررسی کنند.

·       آزمایش خلط: خلط (بلغم) مخاط غلیظ و رنگی است که از عمق ریه‌ها می‌آید. این آزمایش شامل خارج کردن این مخاط به‌منظور آزمایش کردن آن است.

·       آزمایش ادرار: در این آزمایش هم که نمونه ادرار می‌دهید تا آن را از نظر وجود باکتری بررسی کنند.

·       کشت زخم: اگر خراش، بریدگی، سوختگی یا آبسه عفونی داشته باشید، ممکن است نمونه از مایع یا عفونت زخم را بگیرند و آن را آزمایش کنند.

عکس‌برداری با اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا سونوگرافی هم برای تعیین محل عفونت در بدن بیمار کاربرد دارند.

روش های درمان باکتریمی

در صورت داشتن علائم باکتریمی، باید به‌موقع درمان را آغاز کنید. بهترین درمان برای این بیماری مصرف درست آنتی‌بیوتیک است. پزشک با توجه به‌شدت بیماری نوع آنتی‌بیوتیک را مشخص می‌کند. اگر چیزی باعث ایجاد باکتری شده باشد هم آن را خارج می‌کنند. مثلا ممکن است آبسه عفونی داشته باشید که پزشک آن را تخلیه می‌کند.

عفونت جریان خون باید فورا درمان شود تا به سپسیس تبدیل نشود. پزشک ابتدا نوع باکتری را با آزمایش مشخص می‌کند و آنتی‌بیوتیک مناسب را برای شما تجویز می‌کند.

بهترین قرص برای درمان باکتریمی

آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی برای درمان باکتری می مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوع آنتی‌بیوتیک به نوع باکتری و شدت بیماری بستگی دارد. در ادامه رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک‌های مصرفی برای درمان باکتری می را به شما معرفی می‌کنیم:

·       پنی سیلین

·       مترونیدازول

·       لینزولید

·       وانکومایسین

·       داپتومایسین

·       نافسیلین

·       اگزاسیلین

·       سفازولین

مدت زمان درمان باکتری می

طول درمان باکتری می به علت و شدت عفونت باکتریایی بستگی دارد. در موارد شدید فرد را در بیمارستان بررسی می‌کنند تا بتوانند آنتی‌بیوتیک را به صورت وریدی و از طریق سرم به بدن برسانند. معمولا نیاز است که یک الی دو هفته آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. حتی اگر احساس بهتری پیدا کردید هم باید درمان خود را تکمیل کنید. اگر آنتی‌بیوتیک‌ها را کامل مصرف نکنید، ممکن است بیماری عود کند. در این شرایط درمان خیلی سخت می‌شود، زیرا باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک مقاوم می‌شوند.

عوارض باکتریمی چیست؟

اگر عفونت جریان خون را درمان نکنید، ممکن است دچار عوارضی شوید که بعضا خطرناک هستند. از شایع‌ترین عوارض باکتریمی درمان نشده می‌توان به سپسیس اشاره کرد. اگر این بیماری رخ دهد، فشار خون به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و ممکن است نارسایی اندام رخ دهد. از دیگر عوارض باکتری می می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·       سلولیت: عفونت باکتریایی پوست

·       اندوکاردیت: عفونت سطح داخلی یا اندوکارد و دریچه‌های قلب

·       مننژیت: التهاب لایه مننژ (لایه‌های محافظ اطراف مغز و نخاع)

·       استئومیلیت: عفونت استخوان

·       پریتونیت: التهاب ناحیه صفاق (بین قفسه سینه و لگن)

·       ذات‌الریه: عفونت کیسه‌های هوایی

·       آرتریت عفونی: عفونت مفصل

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

خون یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است و اگر عفونت کند، ممکن است عوارض خطرناکی برای فرد ایجاد شود. به همین دلیل به محض مشاهده علائم بیماری باکتریمی، باید به پزشک مراجعه کنید. البته علائم مسمومیت خون گاهی اوقات قابل تشخیص نیستند و ممکن است فکر کنید که مثلا سرما خورده‌اید. بااین‌حال اگر به طور ناگهانی تب و لرز کردید حتما باید به پزشک مراجعه کنید. مخصوصا اگر در معرض بیماری سپسیس باشید باید این کار را انجام دهید. اگر اخیرا یکی از شرایط زیر را داشته‌اید و حالا با علائمی مانند تب و لرز مواجه شده‌اید، باید سریعا به بیمارستان بروید تا پزشک شما را معاینه کند:

·       وجود یک عفونت در بدن مانند عفونت دستگاه ادراری یا ذات‌الریه

·       کشیدن دندان، جراحی لثه، جرم گیری و… در چند روز اخیر

·       بستری شدن در بیمارستان در چند وقت اخیر

پیشگیری از باکتریمی

بهترین روش برای پیشگیری از باکتری می این است که دست‌های خود را مرتبا با آب و صابون بشویید و اگر زخمی دارید، آن را مرتبا تمیز کنید.

هر گونه خراش پوستی، زخم، سوختگی و… را با مواد ضدعفونی کننده تمیز کنید. زخم‌ها را همیشه خشک نگه دارید تا باکتری‌ها نتوانند در آن محل رشد کنند.

نتیجه گیری

باکتریمی یک بیماری عفونی است. زمانی که باکتری‌ها به خون راه پیدا می‌کنند، مسمومیت خون ایجاد می‌شود. این بیماری در اکثر موارد خطرناک نیست و بدون هیچ علائمی خود به خود از بین می‌رود.

گاهی اوقات و درصورتی‌که این عفونت درمان نشود، ممکن است باکتری‌ها در خون تکثیر پیدا کنند و به جاهای دیگر بدن بروند. در این صورت سپسیس رخ می‌دهد که ممکن است خطرناک باشد؛ پس در صورت مشاهده علائم باکتری می‌مانند تب و لرز به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول

آیا باکتریمی کشنده است؟

اگر باکتری می به سپسیس تبدیل شود ممکن است زندگی فرد را تهدید کند و حتی کشنده باشد.

آیا باکتری می می‌تواند به قسمت‌های دیگر بدن راه پیدا کند؟

بله، درصورتی‌که این بیماری درمان نشود ممکن است به قلب، ریه‌ها، پوست، استخوان‌ها، مفاصل و… راه پیدا کند و باعث عفونت آنها شود.

درمان خانگی باکتری می چیست؟

درمان خانگی برای این بیماری وجود ندارد و تنها باید آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. شما می‌توانید با تمیز نگه داشتن زخم‌ها و رعایت بهداشت در خانه از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید.