غدد لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن انسان هستند. مایع لنفاوی در این غدد جریان دارد و آنها این مایع را فیلتر می‌کنند تا مواد مضر آن وارد بدن نشوند. این غدد حاوی لنفوسیت (گلبول‌های سفید خون) هستند و به مبارزه با عفونت و عوامل بیماری‌زا در بدن کمک می‌کنند. غدد لنفاوی در سراسر بدن وجود دارند. مشکل عمده‌ای که ممکن است در رابطه با این غدد به وجود بیاید، تورم غدد لنفاوی است. تورم این غدد معمولا نشان‌دهنده عفونت است، اما می‌تواند به دلایل دیگر هم ایجاد شود. در ادامه در بهستان دارو درباره غدد لنفاوی متورم، علل ایجاد و روش‌های درمانی با شما صحبت خواهیم کرد.
غدد لنفاوی چیست و در کجا قرار دارند؟
غدد لنفاوی اندام‌های کوچک و لوبیایی‌شکل هستند که مواد موجود در بدن را فیلتر می‌کنند و میکروب‌ها و باکتری‌ها را از آن جدا می‌کنند و به بیرون از بدن می‌فرستند. این اندام‌ها به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کنند.
صدها غدد لنفاوی در سراسر بدن وجود دارند. البته بیشترین غده‌های لنفاوی در مکان‌هایی مانند زیر بغل، گردن و کشاله ران پیدا می‌شوند.
تورم غدد لنفاوی چیست؟
زمانی که احساس خوبی ندارید، به‌ویژه وقتی خم می‌شوید، ممکن است متوجه شوید که اطراف گردن شما متورم شده است. غدد لنفاوی متورم معمولا نرم و حساس هستند و حتی کمی درد دارند. به این برجستگی‌های روی گردن، غدد لنفاوی متورم یا تورم غدد لنفاوی می‌گویند. به اصطلاحات پزشکی به تورم غدد لنفاوی، آدنوپاتی یا لنفادنوپاتی گفته می‌شود.
لنفادنوپاتی یکی از موارد رایج در رابطه با تورم غدد لنفاوی است. غدد لنفاوی متورم زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن برای ازبین‌بردن عفونت، ویروس‌ها یا باکتری‌های مهاجم فعالیت می‌کند. این غدد متورم مانند فیلتر عمل می‌کنند و میکروب‌ها، سلول‌ها یا سایر مواد خارجی مهاجم را از مایع لنفاوی به خارج از بدن می‌فرستند. تورم غدد لنفاوی در قسمت‌های مختلفی از بدن ایجاد می‌شوند، اما در قسمت گردن شایع‌تر هستند.
علت تورم غدد لنفاوی چیست؟
تورم غدد لنفاوی علل زیادی دارد، اما شایع‌ترین علت تورم غده‌های لنفاوی گردن، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است. برطرف شدن کامل این عفونت‌ها حدود ۱۰ الی ۱۴ روز طول می‌کشد. به‌محض اینکه احساس کنید عفونت کمتر شده است، تورم هم کمتر می‌شود، اما ممکن است چند هفته یا حتی بیشتر طول بکشد تا این عفونت و تورم کامل از بین برود. سایر دلایل، باکتری‌ها و ویروس‌هایی که ممکن است باعث تورم غدد لنفاوی شوند عبارت‌اند از:
- سرماخوردگی و آنفولانزا
- عفونت سینوسی (سینوزیت)
- گلودرد استرپتوکوکی (ناشی از عفونت در گلو و لوزه‌ها)
- زخم‌های پوستی
- مونونوکلئوز
- عفونت باکتریایی، مانند عفونت گوش، عفونت پوست یا عفونت دندان
- سرخک
- سل
- بیماری لایم (عفونتی که از طریق نیش کنه منتشر می‌شود)
- ایجاد مشکل در سیستم ایمنی، مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید
- ایدز
- انواع خاصی از سرطان، ازجمله سرطان سیستم لنفاوی (لنفوم) یا سرطان خون (لوسمی)
تورم غدد لنفاوی چه علائمی دارد؟
غده‌های لنفاوی متورم علائم مختلفی دارند که به شدت و علت تورم بستگی دارد. شایع‌ترین علائم این بیماری عبارت‌اند از:
- بزرگ شدن غدد لنفاوی
- حساسیت یا درد غدد
- آبریزش بینی، گلودرد یا تب (ناشی از عفونت دستگاه تنفسی فوقانی)
- تورم دسته‌ای غدد لنفاوی در نقاط مختلف بدن (ناشی از عفونت یا اختلال در سیستم ایمنی مانند آرتریت روماتوئید)
- غدد لنفاوی سفت که حرکت نمی‌کنند یا به سرعت بزرگ می‌شوند (در اثر ابتلا به انواع خاصی از سرطان)
تورم غدد لنفاوی چگونه درمان می شود؟
اگر تورم غدد لنفاوی جدی نباشد، خودبه‌خود از بین می‌رود. البته درد و تورم و حساسیت غده‌ها ممکن است ناراحت‌کننده باشد که می‌توانید اقدامات زیر را برای بهبود آن انجام دهید:
- استفاده از کمپرس گرم مثل قرار دادن کیسه آبگرم یا حوله گرم روی ناحیه متورم
- استراحت کردن برای سریع‌تر شدن روند بهبودی
- استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن، آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد
البته در مواردی که غدد لنفاوی به دلیل یک بیماری یا مشکل جدی‌تر ایجاد می‌شوند، با رفع مشکل می‌توان تورم را نیز درمان کرد. مصرف دارو، جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و… از دیگر روش‌های درمانی این بیماری هستند.
درمان دارویی تورم غدد لنفاوی
درمان دارویی تورم غدد لنفاوی به علت آن بستگی دارد. پزشک در ابتدا باید علت ابتلا به این بیماری را تشخیص دهد و سپس برای رفع آن دارو تجویز کند.
اگر علت ایجاد تورم در غدد لنفاوی وجود یک عفونت باکتریایی باشد، باید آنتی‌بیوتیک مصرف کنید. اگر هم التهاب ناشی از بیماری‌هایی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید منجر به تورم شده باشد، باید داروهای ضدالتهابی مصرف کنید. البته استفاده از تمام این داروها باید با تجویز پزشک انجام شود.
قرص برای عفونت لنفاوی
همان‌طور که گفتیم، یکی از دلایلی که منجر به تورم غده‌های لنفاوی می‌شود، عفونت است. برای درمان تورم در ابتدا باید عفونت را برطرف کنید. بعد از آن می‌بینید که تورم غدد لنفاوی هم کاهش پیدا می‌کند و کم‌کم از بین می‌رود.
داروها و قرص‌های زیادی برای درمان عفونت لنفاوی در دسترس هستند که پزشک باید آنها را تجویز کند. قرص آموکسی کلاو یکی از بهترین قرص‌ها برای درمان عفونت لنفاوی است که باید با نسخه آن را تهیه کنید.
مصرف آنتی بیوتیک برای درمان تورم غدد لنفاوی
یکی از روش‌های درمان تورم غدد لنفاوی، مصرف آنتی‌بیوتیک است. اگر احساس می‌کنید گلوی شما متورم یا حساس شده است و درد دارد، احتمالا به دلیل تورم غدد لنفاوی است. برای درمان این بیماری باید به پزشک مراجعه کنید.
در اکثر موارد، عفونت علت تورم است. در این شرایط پزشک برای شما آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین خوراکی تجویز می‌کند. توجه کنید که باید تمام داروهایی که پزشک برای شما تجویز می‌کند را مصرف کنید تا درمان شما کامل شود.
بهترین راه درمان تورم غدد لنفاوی
بهترین راه درمان تورم غده‌های لنفاوی این است که به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید تا علت تورم را بررسی کند. بعد از تشخیص علت بیماری، خیلی راحت می‌توان آن را درمان کرد.
اگر مشکل جدی ای وجود نداشته باشد، می‌توانید در خانه بمانید و از کمپرس گرم و مسکن استفاده کنید. اگر هم مشکل دیگری وجود داشته باشد، باید از دارو استفاده کنید. گاهی هم ممکن است نیاز به جراحی و روش‌های دیگر درمانی باشد.
سرطان غدد لنفاوی
سرطان ممکن است در خود غدد لنفاوی ایجاد شود. به این نوع سرطان لنفوم می‌گویند. انواع مختلفی از سرطان غدد لنفاوی مانند لنفوم غیر هوچکین وجود دارد.
از سوی دیگر ممکن است سلول‌های سرطانی از اندام‌های دیگر بدن به غدد لنفاوی راه پیدا کنند. به این نوع سرطان، سرطان متاستاتیک می‌گویند. در این نوع سرطان، سلول‌های سرطانی از یک تومور در بدن جدا می‌شوند و به ناحیه‌ای از غدد لنفاوی می‌روند. سلول‌های سرطانی معمولا در ابتدا غدد نزدیک تومور سرطانی را آلوده می‌کنند.
درمان لنفوم
روش‌های مختلفی برای درمان لنفوم یا همان سرطان غدد لنفاوی وجود دارد. نوع درمان را پزشک با توجه به نوع لنفوم، پیشرفت سرطان، سن فرد و… تعیین می‌کند.
درمان‌های این بیماری شامل پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی، درمان هدفمند و پیوند مغز استخوان است که به آن پیوند سلول‌های بنیادی نیز گفته می‌شود. گاهی اوقات، باید از درمان ترکیبی برای از بین بردن سرطان استفاده کرد.
پیشگیری از لنفوم
سرطان لنفوم به‌نوعی با سیستم ایمنی در ارتباط است؛ بنابراین اگر می‌خواهید از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید، باید مواظب سیستم ایمنی خود باشید. به این منظور می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- ورزش کنید
- از یک رژیم غذایی حاوی میوه‌ها، سبزی‌های تازه و غلات کامل پیروی کنید
- از خوردن غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، فست فود، نوشیدنی‌های شیرین شده و… بپرهیزید
- مصرف سیگار و قلیان را ترک کنید
- از مواردی که خطر ابتلا به ویروس HIV را افزایش می‌دهند، مانند مصرف مواد مخدر داخل وریدی یا رابطه جنسی محافظت نشده خودداری کنید
- وزن خود را متعادل نگه دارید (توده بدنی (BMI) زیر ۲۵)
- مصرف الکل را ترک کنید یا به حداقل برسانید
نتیجه گیری
تورم غدد لنفاوی یک مشکل است که گاهی اوقات بی‌دلیل ایجاد می‌شود و خودبه‌خود هم از بین می‌رود. گاهی اوقات هم مشکلات دیگر مانند عفونت، التهاب، سرطان و… منجر به متورم‌شدن غدد لنفاوی می‌شوند. اگر شما هم در قسمت گلو، زیر بغل یا کشاله ران خود احساس درد و تورم دارید، در اولین فرصت به متخصص غدد مراجعه کنید.
سوالات متداول
تورم غدد لنفاوی کشاله ران چگونه است؟
تورم غده‌های لنفاوی کشاله ران معمولا به دلیل عفونت ایجاد می‌شود و دردناک است.
علت تورم غده‌های لنفاوی گردن چیست؟
علت متورم شدن غدد لنفاوی گلو، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی است و درمان آن هم بین ۱۰ الی ۱۴ روز طول می‌کشد.
چرا غدد لنفاوی زیر بغل متورم می‌شوند؟
عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و اختلال در سیستم ایمنی مانند بیماری‌های لوپوس و آرتریت روماتوئید معمولا منجر به تورم غده‌های لنفاوی زیر بغل می‌شوند.
آیا غدد لنفاوی پشت گوش هم وجود دارند؟
غدد لنفاوی در پشت گوش هم وجود دارند و ممکن است به دلیل عفونت گوش یا التهاب متورم شوند.