سیستم ایمنی بدن مهم‌ترین سیستم در بدن است که وظیفه سالم نگه‌داشتن کل بدن را بر عهده دارد. وقتی بیمار می‌شویم، این سیستم است که با بیماری‌ها مبارزه می‌کند. ایمنی باعث می‌شود که بدن نتواند به‌خوبی با میکروب‌ها و باکتری‌ها مقابله کند. در چنین شرایطی مدت بیشتری طول می‌کشد تا فرد بیمار بهبود پیدا کند. گاهی اوقات هم فرد بیمار بهبود پیدا نمی‌کند و ممکن است به بیماری‌های وخیم‌تری مبتلا شود.
پیشنهاد می‌کنیم با نزدیم شدن فصل سرما، مطلب آنفولانزا و تفاوت آن با سرماخوردگی را حتما مطالعه کنید.
سیستم ایمنی چیست؟
سیستم ایمنی بدن شبکه بزرگی از اندام‌ها، گلبول‌های سفید، پروتئین‌ها و مواد شیمیایی است که همگی با هم کار می‌کنند. این سیستم از بدن در برابر میکروب‌ها، باکتری‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کند.
گاهی اوقات برخی میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا آن‌قدر قوی هستند که به بدن راه پیدا می‌کنند. در چنین شرایطی این سیستم به بدن کمک می‌کند تا زودتر بتواند از بیماری نجات پیدا کند و درمان شود. هر چه این سیستم قوی‌تر باشد، فرد دیرتر بیمار می‌شود و در صورت ابتلا به بیماری هم نوع آن خفیف خواهد بود. فرد همچنین خیلی زود بهبود پیدا می‌کند.
عملکرد سیستم ایمنی چگونه است؟
این سیستم در بدن کارهای مختلفی انجام می‌دهد. عملکرد آن در موارد زیر نمود پیدا می‌کند:
- ایمنی بدن تفاوت بین سلول‌هایی که به بدن شما متعلق هستند و سلول‌ها و عوامل خارجی را تشخیص می‌دهد.
- نهایت تلاش خود را برای نابود کردن میکروب‌هایی که ممکن است به شما آسیب برسانند، انجام می‌دهد.
- بعد از اینکه عوامل بیماری‌زا را از بین برد، احساس بهتری می‌کنید و این یکی از عملکردهای این سیستم است.
- این سیستم در مورد میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا اطلاعات به دست می‌آورد و علیه آنها آنتی بادی یا همان پادتن تولید می‌کند.
به عنوان مثال، سیستم ایمنی از طریق دستگاه گوارش اجازه نمی‌دهد که عوامل بیماری‌زا وارد بدن شوند، اما گاهی اوقات ایمنی بدن به‌درستی کار نمی‌کند، یا آن‌قدر ضعیف می‌شود که نمی‌تواند با میکروب‌ها بجنگد یا خیلی قوی می‌شود و سلول‌های خودی را بیگانه شناسایی و به آنها حمله می‌کند.
ضعف سیستم ایمنی به چه معناست؟
وقتی بدن نتواند با بیماری‌ها مبارزه کند، یعنی سیستم ایمنی ضعیف شده است. در چنین شرایطی فرد به‌سرعت بیمار می‌شود و بیماری هم خیلی دیر درمان می‌شود.
در برخی موارد، یک بیماری خفیف می‌تواند فرد را درگیر کند و باعث ابتلا به بیماری‌های جدی‌تری شود. عوامل مختلفی در تضعیف ایمنی نقش دارند که در ادامه این مطلب به آنها اشاره می‌کنیم.
چه چیزهایی سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند؟
بسیاری از عوامل و شرایط می‌توانند باعث ضعیف‌شدن ایمنی بدن شوند. در چنین شرایطی بدن شما مستعد بیماری و عفونت می‌شود. ژنتیک یکی از موثرترین عوامل در تضعیف این سیستم است.
بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ و سرطان هم می‌توانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند. مصرف برخی داروها هم می‌توانند در این زمینه تاثیرگذار باشد.
سیستم ایمنی ضعیف چه علائمی دارد؟
سیستم ایمنی ضعیف علائمی دارد که می‌توانند افراد مبتلا را هوشیار کنند. این علائم با توجه به شرایط فرد و میزان ضعف متفاوت هستند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- احساس خستگی همیشگی
- تب بی دلیل
- کاهش وزن بدون دلیل
- تعریق زیاد شبانه
- خارش پوست
- درد عضلات
- سوزن سوزن شدن یا بی‌حس شدن انگشتان دست یا پا
- مشکل در تمرکز یا توجه
- ریزش مو
- التهاب و قرمزی در نقاط مختلف بدن
- تورم غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
ضعف سیستم ایمنی باعث ایجاد چه بیماری هایی می شود؟
اولین مشکلی که در افراد با اختلال در ایمنی (ضعف سیستم ایمنی) به وجود می‌آید، ابتلا به عفونت‌های مکرر است. فردی که ایمنی ضعیفی دارد، معمولا بیشتر از سایر افراد به عفونت مبتلا می‌شود. درمان عفونت در این افراد هم سخت‌تر است. این افراد همچنین ممکن است به عفونت‌هایی مبتلا شوند که افراد دیگر آنها را تجربه نمی‌کنند. رایج‌ترین بیماری‌هایی که افراد با ایمنی ضعیف به آنها مبتلا می‌شوند عبارت‌اند از:
- ذات الریه
- مننژیت
- برونشیت
- عفونت‌های پوستی
از دیگر علائم ایمنی ضعیف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات خود ایمنی
- التهاب اندام‌های داخلی
- اختلالات یا ناهنجاری‌های خونی، مثل کم خونی
- مشکلات گوارشی، مانند از دست دادن اشتها، اسهال و گرفتگی شکم
- تاخیر در رشد و تکامل نوزادان و کودکان
درصورتی که فرزند خردسالی دارید، به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما مطلب تزریق واکسن آنفولانزا در کودکان را مطالعه کنید.
علائم ضعف سیستم ایمنی در کودکان چیست؟
کودکان با سیستم ایمنی ضعیف علائم متفاوتی با بزرگسالان دارند. در ادامه به این علائم اشاره می‌کنیم:
- ابتلا به سرماخوردگی به‌صورت مکرر
- حرکات روده نامنظم
- مشکلات گوارشی
- ابتلا به عفونت مکرر و درمان سخت
- نداشتن انرژی کافی
- دیرتر خوب شدن زخم‌ها
چگونه می توان سیستم ایمنی را تقویت کرد؟
هیچ‌کس مریض‌شدن را دوست ندارد. به همین دلیل اکثر افراد به دنبال این هستند که ایمنی خود را تقویت کنند تا کمتر به بیماری مبتلا شوند. این سیستم پیچیده است و واقعا روش مشخصی برای تقویت آن وجود ندارد، به همین دلیل هم اگر فکر می‌کنید سیستم ایمنی ضعیفی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی سوابق پزشکی شما، بهترین روش‌ها را به شما توصیه کند. در ادامه چند نکته برای تقویت و سالم نگه‌داشتن ایمنی بدن برای شما آورده‌ایم:
خوردن غذاهای سالم
یکی از رازهای سلامتی بدن و سیستم ایمنی این است که غذاهای سالم بخورید. میوه‌ها، سبزی‌ها، پروتئین بدون چربی و غلات کامل تنها چند نمونه از غذاهایی هستند که عملکرد این سیستم را تقویت می‌کنند؛ پس سعی کنید یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
ورزش کردن
ورزش‌کردن را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش به سلامتی کلی بدن از جمله عملکرد این سیستم کمک می‌کند. شما می‌توانید از یک پزشک یا مربی برنامه ورزشی بگیرید یا ورزش‌های ساده مانند پیاده‌روی روزانه را در برنامه خود بگنجانید.
داشتن خواب کافی
خوابیدن به‌موقع و به اندازه کافی تاثیر به‌سزایی روی عملکرد ایمنی دارد. افرادی که شب‌ها بیدار می‌مانند و وقت خود را با گشتن در فضای مجازی سپری می‌کنند، در بلندمدت به مشکلات مربوط به ایمنی بدن دچار می‌شوند.
تزریق به موقع واکسن‌ها
واکسن میکروب کشته شده یا ضعیف شده بیماری‌ها است و وقتی به بدن تزریق می‌شود، سیستم ایمنی را بر علیه آن میکروب خاص هوشیار می‌کند. در چنین شرایطی، این سیستم آنتی‌بادی‌های موردنیاز را تولید می‌کند تا در صورت ورود آن میکروب به بدن، با آن مبارزه کنند و جلوی بیمار شدن فرد را بگیرند.
نکشیدن سیگار
از استعمال دخانیات و هر محصول دیگری که حاوی تنباکو است، مانند قلیان، خودداری کنید. کشیدن سیگار و محصولات مشابه، خطر ابتلا به برخی از بیماری‌ها که منجر به تضعیف ایمنی می‌شوند را افزایش می‌دهد. آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) یکی از همین بیماری‌ها است.
نتیجه گیری
سیستم ایمنی یکی از مهم‌ترین ساختارهای بدن است که از اندام‌ها، گلبول‌های سفید و… تشکیل می‌شود. این سیستم وظیفه حفاظت از سلامت بدن را بر عهده دارد. گاهی اوقات ایمنی (ضعف سیستم ایمنی) باعث ایجاد بیماری و عفونت در بدن می‌شود. گاهی اوقات هم قوی‌شدن بیش از حد این سیستم در بدن اختلال ایجاد می‌کند. برای اینکه همیشه ایمن بمانید، باید عملکرد این سیستم را در حالت تعادل حفظ کنید.
سوالات متداول
بهترین قرص برای تقویت ایمنی بدن چیست؟
قرص‌ها و مکمل‌های زیادی برای تقویت ایمنی در بازار موجود هستند، اما بهتر است با تجویز پزشک از آنها استفاده کنید.
بهترین ویتامین برای تقویت سیستم ایمنی کدام است؟
بهترین ویتامین برای تقویت ایمنی (ضعف سیستم ایمنی)، ویتامین E است که در روغن آفتابگردان، اسفناج، بادام و… وجود دارد.
بهترین نوشیدنی برای تقویت ایمنی کدام است؟
نوشیدن آب کافی به تقویت ایمنی کمک می‌کند، اما نوشیدن چای سبز، آب پرتقال طبیعی، کفیر، آب گوجه‌فرنگی و… هم در تقویت این سیستم موثر است.
برای تقویت سیستم ایمنی بدن چه بخوریم؟
خوردن مرکبات، فلفل دلمه‌ای، زنجبیل، کلم بروکلی، روغن زیتون، سیر و… ایمنی را تقویت می‌کند.