یبوست از علائم تا درمان

مارس 15, 2023

همۀ افراد گهگاه به یبوست مبتلا می‌شوند و این امر نگران‌کننده نیست. گاهی یبوست بسیار طول می‌کشد و فرد مدت زمان زیادی تحت تأثیر یبوست خواهد بود. در این حالت ممکن است عوارض مختلفی ایجاد شود و زندگی فرد مبتلا مختل شود.

یبوست چیست؟

یبوست مزمن حرکات کم روده یا دفع مشکل مدفوع است که برای چند هفته یا بیشتر ادامه دارد. یبوست درکل به‌صورت داشتن کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته توصیف می‌شود.

یبوست گهگاهی (غیرمزمن) بسیار رایج است؛ اما، برخی از افراد به یبوست مزمن مبتلا هستند که می‌تواند در انجام‌دادن کارهای روزانۀ آن‌ها اختلال ایجاد کند. یبوست مزمن ممکن است باعث شود افراد برای اجابت مزاج فشار بیش از حدی را تجربه کنند.

درمان یبوست تا حدی به علت اصلی آن بستگی دارد. بااین‌حال در برخی موارد، هرگز علت اصلی آن پیدا نمی‌شود.

علائم یبوست

رایج‌ترین علائم یبوست مزمن عبارت‌اند از:

• دفع کمتر از سه بار مدفوع در هفته؛
• دفع مدفوع توده‌ای یا سفت؛
• زورزدن برای اجابت مزاج؛
• احساس می‌کنید که انسدادی در مسیر خروج مدفوع وجود دارد که مانع از اجابت مزاج می‌شود؛
• احساس می‌کنید که نمی‌توانید مدفوع را کاملاً خالی کنید؛
• ممکن است نیاز به کمک برای تخلیه مدفوع داشته باشید، برای مثال استفاده از دستان برای فشاردادن روی شکم و استفاده از انگشت برای خارج‌کردن مدفوع از رکتوم.

اگر دو یا چند مورد از این علائم را در سه ماه گذشته تجربه کرده باشید، ممکن است به یبوست مزمن مبتلا باشید.

بررسی علت یبوست در زنان، مردان و کودکان

یبوست یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از یک مشکل دیگر است که بر عملکرد دستگاه گوارش تأثیر گذاشته است. درمان یبوست به علتی که باعث ایجاد آن شده است بستگی دارد. بنابراین دانستن اینکه چرا به یبوست مبتلا هستید مهم‌ترین گام در درمان و رفع آن است. یبوست معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که مدفوع خیلی آهسته از طریق دستگاه گوارش حرکت می‌کند یا نمی‌تواند به طور مؤثر از رکتوم دفع شود، که ممکن است باعث سفت و خشک‌شدن مدفوع شود. یبوست مزمن علل احتمالی زیادی دارد.

انسداد در روده بزرگ یا رکتوم

انسداد در روده بزرگ یا رکتوم ممکن است حرکت مدفوع را کند یا متوقف کند و علت یبوست مزمن در زنان یا مردان و حتی کودکان باشد. عللی که اغلب باعث انسداد می‌شوند عبارت‌اند از:

• پارگی‌های ریز در پوست اطراف مقعد (شکاف مقعد)؛
• انسداد در روده (انسداد روده)؛
• سرطان روده بزرگ؛
• تنگی روده بزرگ (تنگی روده)؛
• سایر سرطان‌های شکم که بر روده بزرگ فشار می‌آورد؛
• سرطان رکتوم؛
• برآمدگی رکتوم از طریق دیواره پشتی واژن (رکتوسل).

مشکلات اعصاب اطراف کولون و رکتوم

مشکلات عصبی می‌تواند بر اعصابی که باعث انقباض عضلات روده بزرگ و راست روده و حرکت مدفوع از طریق روده می‌شود تأثیر بگذارد. این مورد نیز از شایع‌ترین علت یبوست در زنان، مردان و کودکان است. این علل عبارت‌اند از:

• آسیب به اعصابی که عملکردهای بدن را کنترل می‌کنند (نوروپاتی اتونوم)؛
• اسکلروز چندگانه MS))؛
• بیماری پارکینسون؛
• آسیب نخاعی؛
• سکته.

مشکل در عضلات درگیر در دفع مدفوع

مشکلات مربوط به عضلات لگن درگیر در اجابت مزاج ممکن است باعث یبوست مزمن شود. این مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ناتوانی در شل‌کردن عضلات لگن برای اجازه‌دادن به حرکت روده (آنیسموس)؛
• عضلات لگنی که آرامش و انقباض هماهنگ ندارند (دیسینرژی)؛
• ضعیف‌شدن عضلات لگن.

شرایطی که بر هورمون‌های بدن تأثیر می‌گذارد

هورمون‌ها به تعادل مایعات در بدن شما کمک می‌کنند. بیماری‌ها و شرایطی که تعادل هورمون‌ها را بر هم می‌زند ممکن است منجربه یبوست شود، ازجمله:

• دیابت؛
• پرکاری غده پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم)؛
• بارداری؛
• تیروئید کم‌کار.

سایر علل یبوست

بیماری‌های عفونی منجربه یبوست مزمن نمی‌شوند؛ اما، گاهی با آسیبی که ایجاد می‌کنند یا بعضی از ارگانیسم‌ها که دیر تشخیص داده می‌شوند می‌توانند منجربه ایجاد یبوست طولانی‌مدت شوند.

مصرف بعضی داروها نیز از شایع‌ترین علت یبوست در زنان، مردان و کودکان است. برای مثال، داروهای روان‌پزشکی با تغییری که در اعصاب ایجاد می‌کنند می‌توانند منجربه ایجاد یبوست شوند. همچنین مصرف مواد افیونی نیز باعش کاهش حرکات دستگاه گوارش می‌شود و افراد معتاد اغلب از یبوست مزمن رنج می‌برند که با قطع مصرف اغلب برطرف می‌شود.

رژیم غذایی نیز گاهی می‌تواند منجربه ایجاد یبوست مزمن شود. در افرادی که رژیم غذایی کم‌فیبر دارند و آب کافی مصرف نمی‌کنند، ایجاد یبوست بسیار محتمل است.

آیا یبوست مزمن خطرناک است؟

حال ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که آیا یبوست مزمن خطرناک است و باید درمان شود؟ یبوست مزمن اغلب خطرناک نیست خصوصاً در افرادی که یبوست کامل ندارند و گهگاه دفع مدفوع دارند. اما اگر یبوست طول کشیده باشد یا شدید باشد، می‌تواند منجربه ایجاد عوارض زیادی شود. عوارض یبوست مزمن عبارت‌اند از:

• وریدهای متورم مقعد (بواسیر). زورزدن برای اجابت مزاج ممکن است باعث تورم وریدهای داخل و اطراف مقعد شود.
• پاره‌شدن پوست اطراف مقعد (شقاق مقعد). مدفوع بزرگ یا سفت می‌تواند باعث پارگی‌های ریز در مقعد شود.
• مدفوع غیرقابل دفع. یبوست مزمن ممکن است باعث تجمع مدفوع سفت‌شده شود که در رودۀ شما گیر می‌کند و می‌تواند منجربه انسداد روده شود.
• روده‌ای که از مقعد بیرون زده است (پرولاپس رکتوم). زورزدن برای اجابت مزاج می‌تواند باعث کشش و بیرون آمدن مقدار کمی از رکتوم از مقعد شود.

درمان یبوست

درمان یبوست مزمن معمولاً با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی شروع می‌شود که به منظور افزایش سرعت حرکت مدفوع در رودۀ شما انجام می‌شود. اگر این تغییرات کمکی نکرد، پزشک ممکن است داروها یا جراحی را توصیه کند.

تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی

پزشک ممکن است تغییرات زیر را برای تسکین یبوست شما توصیه کند:

• مصرف فیبر خود را افزایش دهید. افزودن فیبر به رژیم غذایی باعث افزایش وزن مدفوع و سرعت عبور آن از روده می شود.
• درکل به ازای هر 1000 کالری در رژیم غذایی روزانۀ خود 1۴ گرم فیبر مصرف کنید.
• بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. فعالیت بدنی باعث افزایش فعالیت عضلات در روده شما می‌شود.
• تمایل به اجابت مزاج را نادیده نگیرید. وقت کافی برای توالت بگذارید و به خود فرصت کافی بدهید تا بدون حواس‌پرتی و بدون احساس عجله اجابت مزاج داشته باشید.

مصرف ملین‌ها

چندین نوع ملین وجود دارد. هرکدام تا حدودی متفاوت عمل می‌کنند تا اجابت مزاج را آسان‌تر کنند. موارد زیر بدون نسخه در دسترس هستند:

• مکمل‌های فیبر؛
• محرک‌ها. محرک‌هایی ازجمله بیزاکودیل و سنوزیدها باعث انقباض روده‌های شما می‌شوند؛
• اسموتیک‌ها. ملین‌های اسمزی با افزایش ترشح مایع از روده و کمک به تحریک حرکات روده به حرکت مدفوع در روده بزرگ کمک می‌کنند؛
• روان‌کننده‌ها. روان‌کننده‌هایی مانند روغن معدنی به مدفوع کمک می‌کنند تا راحت‌تر در روده بزرگ حرکت کند؛
• نرم‌کننده‌های مدفوع. نرم‌کننده‌های مدفوع مانند دوکوزات سدیم و کلسیم دوکوزات، با کشیدن آب از روده، مدفوع را مرطوب می‌کنند.

سایر داروهای درمان یبوست

اگر داروهای بدون نسخه به یبوست مزمن شما کمکی نکنند، پزشک ممکن است یک داروی تجویزی را توصیه کند، به‌خصوص اگر سندرم روده تحریک‌پذیر دارید.

• داروهایی که آب را به روده شما می‌کشند؛
• گیرنده‌های سروتونین ‌۵ـ‌هیدروکسی تریپتامین ۴؛
• آنتاگونیست‌های گیرنده موـ‌اپیوئیدی با اثر محیطی (PAMORAs). اگر یبوست ناشی از داروهای ضد درد اپیوئیدی باشد، PAMORAهایی مانند نالوکسگل (Movantik) و متیل نالترکسون (Relistor) اثر مخدرها را بر روده معکوس می‌کنند تا روده حرکت کند؛
• داروهای دیگری مانند کلوفاک که به انقباضات گوارشی کمک می‌کند.

منبع

https://www.mayoclinic.org

سوالات متداول در مورد یبوست و درمان آن

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”آیا یبوست مزمن خطرناک است؟ ” answer-0=”یبوست مزمن اغلب خطرناک نیست؛ اما، اگر یبوست طول کشیده باشد یا شدید باشد می‌تواند منجربه ایجاد عوارض زیادی شود.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”درمان یبوست چیست؟ ” answer-1=”تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی، مصرف ملین‌های بدون نسخه، مصرف داروهای تجویزی، تمرینات عضلات کف لگن و جراحی درمان‌های اصلی یبوست مزمن هستند.” image-1=”” headline-2=”h3″ question-2=”عوارض یبوست مزمن چیست؟ ” answer-2=”هموروئید، پرولاپس رکتوم، شقاق مقعد، انسداد روده و رکتوسل عوارض اصلی یبوست طول‌ کشیده (مزمن) هستند.” image-2=”” count=”3″ html=”true” css_class=””]