همه چیز در مورد یائسگی

ژانویه 21, 2023

یائسگی فرایندی است که در تمام زنان درنهایت رخ می‌دهد و می‌تواند علائم و عوارض مختلفی داشته باشد. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم، یائسگی چیست و چه عوارضی دارد و همچنین با روش‌های کنترل علائم یائسگی و راه درمان آن آشنا شویم.

یائسگی چیست و چه عوارضی دارد؟

برای اینکه ببینیم یائسگی چیست و چه عوارضی دارد بهتر است ابتدا با فرایند یائسگی آشنا شویم. یائسگی نشان‌دهندۀ پایان چرخۀ قاعدگی شماست. این وضعیت پس از 12 ماه پی‌درپی نداشتن قاعدگی تشخیص داده می‌شود. یائسگی ممکن است در ۴۰ یا ۵۰ سالگی اتفاق بیفتد؛ اما، میانگین سنی در ایالات متحده ۵۱ سال است.

یائسگی یک فرایند بیولوژیکی طبیعی است. اما علائم فیزیکی مانند گرگرفتگی و علائم عاطفی یائسگی ممکن است خواب شما را مختل کند، انرژی شما را کاهش دهد یا بر سلامت عاطفی تأثیر بگذارد. درمان‌های مؤثر زیادی برای کنترل این علائم یائسگی وجود دارد. در ادامه علائم یائسگی و راه درمان آن را خواهیم گفت.

علائم یائسگی چیست؟

در ماه‌ها یا سال‌های منتهی به یائسگی ممکن است این علائم و نشانه‌ها را تجربه کنید:

• پریودهای نامنظم؛
• خشکی واژن؛
• گرگرفتگی؛
• لرز؛
• عرق شبانه؛
• مشکلات خواب؛
• تغییرات خلق‌وخوی؛
• افزایش وزن و کاهش متابولیسم؛
• موهای نازک و خشکی پوست؛
• از دست دادن پری سینه.

نشانه‌ها و علائم یائسگی ازجمله تغییر در قاعدگی می‌تواند در بین زنان متفاوت باشد. به احتمال زیاد قبل از پایان دوره‌های قاعدگی بی‌نظمی‌هایی را تجربه خواهید کرد.

اغلب دوره‌های قاعدگی یک ماه از بین می‌رود و بازمی‌گردد یا چندین ماه از بین می‌رود و سپس دوباره چرخه‌های ماهانه برای چند ماه شروع می‌شوند. پریودها معمولاً در چرخه‌های کوتاه‌تر اتفاق می‌افتند؛ بنابراین، به هم نزدیک‌تر هستند. با وجود پریودهای نامنظم، بارداری امکان‌پذیر است. اگر قاعدگی ندارید اما مطمئن نیستید که دوران یائسگی شما شروع شده است، انجام‌دادن آزمایش بارداری را در نظر بگیرید؛ چراکه ممکن است باردار باشید و به همین دلیل خون‌ریزی ماهانه شما قطع شده است.

مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه با افزایش سن ممکن است شامل آزمایش‌های غربالگری توصیه‌شده مانند کولونوسکوپی، ماموگرافی و غربالگری تری‌گلیسیرید باشد. پزشک شما ممکن است آزمایش‌ها و معاینات دیگری را نیز توصیه کند، مانند آزمایش تیروئید و معاینه سینه و لگن.

اگر بعد از یائسگی خون‌ریزی از واژن دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

علائم یائسگی زودرس چیست؟

یائسگی زودرس زمانی اتفاق می‌افتد که فرایند یائسگی پیش از سن طبیعی آن آغاز شود. علائم یائسگی زودرس تفاوتی با یائسگی در زمان طبیعی ندارد تنها گاهی می‌تواند شدید‌تر باشد؛ چراکه تولید هورمون‌ها اغلب در زمان کوتاه‌تری متوقف می‌شود.

نکتۀ مهمی که درمورد علائم یائسگی زودرس وجود دارد، عوارض طولانی‌مدت آن است. هورمون‌های زنانه علاوه بر حفظ قدرت تولیدمثل برای سلامت بدن ضروری هستند و در یائسگی زودرس چون سطح این هورمون‌ها زودتر کاهش می‌یابد عوارضی مانند پوکی استخوان ایجاد می‌شود که در ادامه عوارض یائسگی را نیز بررسی خواهیم کرد.

دلیل ایجاد یائسگی چیست؟

یائسگی در حالت طبیعی ناشی از کاهش طبیعی هورمون‌های تولیدمثل زنانه است‌. با نزدیک‌شدن به اواخر دهه 30 زندگی، تخمدان‌های شما شروع به تولید استروژن و پروژسترون کمتری می‌کنند (این هورمون‌ها قاعدگی را تنظیم می‌کنند) و باروری شما کاهش می‌یابد.

در ۴۰ سالگی، دوره‌های قاعدگی‌تان ممکن است طولانی‌تر یا کوتاه‌تر، سنگین‌تر یا سبک‌تر و کم‌وبیش مکرر شوند. تا اینکه درنهایت، متوسط تا سن ۵۱ سالگی، تخمدان‌های شما ترشح تخمک را متوقف کنند و دیگر پریود نمی‌شوید.

سایر عللی که باعث بروز یائسگی می‌شوند عبارت‌اند از:

• عمل جراحی که منجربه خارج‌کردن تخمدان‌ها می‌شود (اووفورکتومی). تخمدان‌های شما هورمون‌هایی ازجمله استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند که چرخۀ قاعدگی را تنظیم می‌کنند. جراحی برای برداشتن تخمدان‌ها باعث یائسگی می‌شود. دوره‌های شما متوقف می‌شود و احتمالاً گرگرفتگی خواهید داشت و سایر علائم و نشانه‌های یائسگی را تجربه خواهید کرد. علائم و نشانه‌ها می‌توانند شدید باشند؛ زیرا، تغییرات هورمونی ناگهانی و نه تدریجی در طی چندین سال رخ می‌دهند.
• عمل جراحی دیگری که رحم شما را برمی‌دارد؛ اما، تخمدان‌ها را خارج نمی‌کند (هیسترکتومی). معمولاً باعث یائسگی فوری نمی‌شود. دیگر پریود نمی‌شوید؛ اما، تخمدان‌های شما هنوز تخمک‌ها را آزاد می‌کنند و استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند.
• شیمی‌درمانی و پرتودرمانی. این درمان‌های سرطان می‌توانند باعث یائسگی شوند و علائمی مانند گرگرفتگی در طول دورۀ درمان یا مدت کوتاهی پس از آن ایجاد کنند. توقف قاعدگی (و باروری) پس از شیمی‌درمانی دائمی نیست؛ بنابراین، ممکن است اقدامات کنترل بارداری همچنان موردنظر باشد. پرتودرمانی تنها در صورتی بر عملکرد تخمدان تأثیر می‌گذارد که تابش پرتو به سمت تخمدان‌ها باشد. پرتودرمانی به سایر قسمت‌های بدن، مانند بافت سینه یا سر و گردن، بر یائسگی تأثیر نمی‌گذارد.
• نارسایی اولیه تخمدان. حدود 1 درصد از زنان یائسگی را قبل از ۴۰ سالگی تجربه می‌کنند (یائسگی زودرس). یائسگی زودرس ممکن است ناشی از تولیدنکردن سطوح طبیعی هورمون‌های تولیدمثل توسط تخمدان‌ها باشد (نارسایی اولیه تخمدان). که می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی یا بیماری خودایمنی باشد. برای این زنان، معمولاً هورمون‌درمانی حداقل تا سن طبیعی یائسگی به‌منظور محافظت از مغز، قلب و استخوان‌ها توصیه می‌شود.

عوارض یائسگی

پس از یائسگی، به‌دلیل کاهش هورمون‌ها خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها و عوارض در شما افزایش می‌یابد. مهم‌ترین عوارض یائسگی عبارت‌اند از:

• بیماری‌های قلبی و عروقی؛
• پوکی استخوان. در طی چند سال اول پس از یائسگی، ممکن است تراکم استخوان شما به سرعت کاهش یابد و خطر پوکی استخوان در شما افزایش یابد؛
• بی‌اختیاری ادرار. همان طور که بافت‌های واژن و مجرای ادرار شما خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند، ممکن است نیاز مکرر، ناگهانی و شدید برای ادرارکردن به دنبال آن دفع غیرارادی ادرار (بی‌اختیاری فوری) یا دفع ادرار همراه با سرفه، خنده یا بلندکردن اجسام (بی‌اختیاری استرسی) را تجربه کنید؛
• عفونت ادراری؛
• کاهش عملکرد جنسی. خشکی واژن ناشی از کاهش تولید رطوبت و از دست دادن خاصیت ارتجاعی است و می‌تواند باعث ناراحتی و خون‌ریزی خفیف در طول رابطه جنسی شود؛
• افزایش وزن. بسیاری از زنان در دوران گذار یائسگی و پس از یائسگی وزن اضافه می‌کنند؛ زیرا، متابولیسم کند می‌شود.

کنترل علائم یائسگی و راه درمان آن

علائم یائسگی می‌تواند آزاردهنده باشد؛ بنابراین، دانستن روش کنترل علائم یائسگی و راه درمان آن برای همۀ زنان ضروری است. یائسگی نیازی به درمان دارویی ندارد. درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• هورمون‌درمانی. استروژن‌درمانی مؤثرترین گزینۀ درمانی برای تسکین گرگرفتگی یائسگی است. اگر هنوز رحم خود را دارید، علاوه بر استروژن به پروژستین نیز نیاز خواهید داشت. استروژن همچنین به جلوگیری از تحلیل استخوان کمک می‌کند. استفادۀ طولانی‌مدت از هورمون درمانی ممکن است افزایش برخی خطرات بیماری‌ها مانند سرطان سینه و بیماری قلبی‌عروقی را به همراه داشته باشد.
• استروژن واژن برای از بین بردن خشکی واژن. استروژن را می‌توان مستقیماً با استفاده از کرم، قرص یا پماد واژن به واژن تزریق کرد. این درمان فقط مقدار کمی استروژن آزاد می‌کند که توسط بافت‌های واژن جذب می‌شود و می‌تواند به تسکین خشکی واژن، ناراحتی ناشی از مقاربت و برخی علائم ادراری کمک کند.
• داروهای ضدافسردگی با دوز پایین. برخی از داروهای ضدافسردگی (SSRIs) ممکن است گرگرفتگی یائسگی را کاهش دهند. (زولفت نام تجاری داروی سرترالین است که پرمصرف‌ترین داروی SSRIs است.)
• گاباپنتین. گاباپنتین برای درمان تشنج تأیید شده است؛ اما، نشان داده شده است که، به کاهش گرگرفتگی نیز کمک می‌کند. این دارو برای زنانی که نمی‌توانند از استروژن‌درمانی استفاده کنند و در کسانی که گرگرفتگی شبانه نیز دارند مفید است.
• کلونیدین. کلونیدین معمولاً برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شود و ممکن است تا حدودی گرگرفتگی را تسکین دهد.
• داروهایی برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان.

قبل از تصمیم‌گیری درمورد استفاده از هر نوع درمان، با پزشک خود درمورد گزینه‌های مناسب خود و خطرات و مزایای مربوط به هرکدام صحبت کنید. گزینه‌های خود را سالانه مرور کنید؛ زیرا، ممکن است نیازها و گزینه‌های درمانی شما تغییر کند.

دوفاستون نام یک فرم سنتتیک هورمون پروژسترون است که در هورمون‌تراپی در یائسگی می‌تواند استفاده شود.

منبع

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/menopause/diagnosis-treatment/drc-20353401

سوالات متداول در مورد یائسگی

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”یائسگی چیست و چه عوارضی دارد؟ ” answer-0=”یائسگی نشان‌دهندۀ پایان چرخۀ قاعدگی شماست. این وضعیت پس از 12 ماه پی‌درپی نداشتن قاعدگی تشخیص داده می‌شود. کاهش هورمون‌ها در یائسگی می‌تواند منجربه پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی و عروقی شود.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”علائم یائسگی زودرس چیست؟ ” answer-1=”علائم یائسگی زودرس مانند یائسگی طبیعی است و شامل گرگرفتگی، تغییرات خلق‌وخو، پریودهای نامنظم، خشکی واژن، کاهش قدرت باروری و… است. ” image-1=”” headline-2=”h3″ question-2=”درمان یائسگی چیست؟ ” answer-2=”یائسگی درمان اختصاصی ندارد و گزینه‌های درمانی برای کنترل و کاهش علائم و عوارض آن استفاده می‌شوند.” image-2=”” count=”3″ html=”true” css_class=””]