پیش از آنکه به دنبال درمان پریود نامنظم باشیم، بهتر است تعریفی از یک دوره و پریود سالم و منظم ارائه کنیم. به صورت طبیعی اکثر خانم‌ها دوره‌های ۲۴ تا ۳۵ روزه دارند که این دوره از روز اول پریود تا پریود بعدی شمرده می‌شود. حال اگر به هر دلیلی این چرخه به صورت پی‌درپی بهم بریزد می‌توان آن را پریود نامنظم در نظر گرفت. البته نکته‌ای که در این میان حتما باید به آن توجه کرد این است که چرخه‌ها در بعضی از خانم‌ها هر ماه با نظم خاصی پیش می‌رود و برای برخی دیگر متفاوت است. مثلا ممکن است سه ماه پشت سر هم سیکل قاعدگی شما ۲۸ روزه و دو ماه بعدی ۳۰ روزه باشد. به صورت میانگین گفته می‌شود که بهترین طول چرخه ۲۸ روزه است.
همانطور که گفتیم اگر این چرخه به شیوه‌های متفاوت هر ماه بهم بریزد پریود نامنظم اتفاق افتاده است. این موضوع علل و البته روش‌های درمانی مختلفی دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
علت پریود نشدن طولانی چیست؟
پریود نامنظم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. معمولا ۵ دلیل اصلی برای این موضوع در نظر گرفته می‌شود:
- استرس: استرس تمام ساختار هورمونی شما را بهم می‌ریزد. هورمون‌های استرس از تخمک گذاری تخمدان‌ها جلوگیری می‌کنند و در نتیجه پریود را به تاخیر می‌‌اندازند.
- تغییر وزن: کاهش یا افزایش سریع وزن جزو عوامل استرس‌زا برای بدن محسوب می‌شود که می‌تواند تخمک‌گذاری را به تاخیر بیاندازد و فاصله بین پریودها را تغییر دهد.
- داروها: برخی داروها می‌توانند در روند تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کنند و چرخه قاعدگی را به تاخیر بیندازند.
- بیماری: بیماری حاد، از جمله عفونت تنفسی یا گوارشی، می‌تواند بر تخمک گذاری تأثیر بگذارد و باعث بی‌نظمی قاعدگی شود.
- عمل جراحی: انجام هر نوع جراحی می‌تواند بر تخمک‌گذاری و چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد.
- بارداری: معمولا اولین چیزی که با تاخیر در هر پریود به ذهن خانم‌ها می‌رسد، بارداری است.
با تمام این تفاسیر عمده علت پریود نامنظم به دلیل اختلالات هورمونی اتفاق می‌افتد.
علت پریود نشدن و حامله نبودن چیست؟
همانطور که در بالا هم گفتیم، هر تاخیر در پریود الزاما به معنای حامله بودن نیست و می‌تواند دلایل مختلف و گسترده‌ای داشته باشد.
بی‌نظمی‌های قاعدگی، مانند عقب افتادن یا تاخیر در قاعدگی، در ۱۴ تا ۲۵ درصد از زنان در سنین باروری رخ می‌دهد. آن‌ها می‌توانند علاوه بر بارداری در نتیجه طیف وسیعی از شرایط، از جمله عدم تعادل هورمونی، کنترل بارداری هورمونی، استرس، کاهش وزن، تروما و برخی شرایط سلامتی ایجاد شوند.
چه زمانی پریود نامنظم خطرناک است؟
معمولا پریود نامنظم نشان از عاملی درونی است. گاها این نامنظمی ممکن است به دلیل مسائلی مانند وجود کیست یا فیبروم اتفاق بیفتد که هر کدام از این موارد بنا به شدتی که دارند می‌توانند خطرناک باشند. از طرفی پریود نامنظم می‌تواند منجر به خونریزی‌های سنگین شود که این مسئله خود باعث ایجاد کم‌خونی شدید در خانم‌ها می‌شود. مسئله کم‌خونی نیز در دراز مدت ممکن است اثرات سنگینی داشته باشد.
- البته معمولا توصیه می‌شود که اگر متوجه تغییراتی در دوره قاعدگی شده‌اید، آزمایش تیروئید انجام دهید. اختلالات تیروئید و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز از شایع‌ترین شرایط پزشکی هستند که بر چرخه قاعدگی تاثیر می‌گذارند.
- در صورت نیاز، داروهایی برای دوره‌های نامنظم وجود دارد، از جمله:
- داروهای ضدبارداری خوراکی
- چسب‌های ضد بارداری
- حلقه‌های واژینال ضد بارداری
- پروژسترون خوراکی
- و IUD های حاوی پروژسترون (دستگاه داخل رحمی)
در صورتی که هر یک از درمان‌های زیر روی شما پاسخگو نباشد، دکتر ممکن است برای درمان پریود نامنظم از روش‌های جراحی استفاده کند.
درمان پریود نامنظم با قرص دوفاستون
پیش از هر چیزی توصیه می‌شود که برای درمان پریود نامنظم حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. در صورتی که پزشک درمان دارویی با قرص دوفاستون را برای تنظیم پریود نامنظم توصیه کند معمولا با ۱ قرص دوفاستون در روز از روز یازدهم تا بیست و پنجم سیکل به یک سیکل ۲۸ روزه شروع می‌شود. با این حال اگر علل پریود نامنظم شما ناشی از اندومتریوز باشد ممکن است دوز این دارو از ۱ تا ۳ قرص دوفاستون در روز از روز ۵ تا ۲۵ سیکل یا برای کل سیکل تغییر کند.
چه چیزی باعث پریودهای نامنظم می شود؟
اغلب اوقات، پریودهای نامنظم بخشی از تغییرات طبیعی است که ممکن است در دوران نوجوانی رخ دهد. با افزایش سن، چرخه شما احتمالاً در یک الگوی قابل‌تشخیص قرار می‌گیرد. گاهی اوقات، قاعدگی‌های نامنظم می‌تواند ناشی از برخی داروها، ورزش بیش از حد، داشتن وزن بسیار کم یا زیاد، یا نخوردن کالری کافی باشد. عدم تعادل هورمونی نیز می‌تواند باعث پریودهای نامنظم شود. به‌عنوان‌مثال، سطح هورمون تیروئید که خیلی پایین یا خیلی زیاد است می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در پریود شود. برخی از دختران دارای آندروژن اضافی هستند، هورمونی که می‌تواند باعث رشد مو در صورت، چانه، سینه و شکم شود. آندروژن اضافی همچنین می‌تواند باعث افزایش وزن و قاعدگی نامنظم دختران شود. دخترانی که باردار هستند نیز پریود نمی‌شوند.
آیا باید نگران پریودهای نامنظم باشم؟
اگر رابطه جنسی داشته‌اید و پریود نشده‌اید، با پزشک خود صحبت کنید؛ زیرا ممکن است باردار باشید.
همچنین به پزشک اطلاع دهید اگر:
- شما دوره‌های منظمی داشتید که بعداً نامنظم شدند
- پریود نمی‌شوید موهای اضافی روی صورت، چانه، سینه یا شکم دارید
- پریودهای شما بیش از ۷ روز طول می‌کشد، سنگین هستند یا زودتر از هر ۲۱ روز می‌آیند
- قاعدگی شما دیرتر از هر ۴۵ روز اتفاق می‌افتند
- گرفتگی شدید یا درد شکم دارید
- بین دوره‌های قاعدگی خونریزی دارید
- دوره‌های شما برای ۳ سال یا بیشتر نامنظم است
پزشک ممکن است قرص‌های هورمونی یا سایر داروها را تجویز کند، یا تغییراتی در شیوه زندگی توصیه کند که می‌تواند به شما کمک کند عادت‌ماهانه منظم داشته باشید.
همیشه به یاد داشته باشید که پریود نامنظم ممکن است یک ویژگی طبیعی برخی از بانوان باشد و در بسیاری از موارد دلیل نگرانی نیست. اگر با نامنظمی پریود مواجه هستید، مشاوره با پزشک خود می‌تواند به شما کمک کند تا علت این نامنظمی را شناسایی و راهکارهای مربوطه را برای مدیریت آن اعمال کنید. همیشه به بهبود وضعیت سلامتی خود اولویت دهید و در صورت نیاز از منابع و مشاوره‌های معتبر بهره ببرید.