فشارخون، مقدار نیرویی است که خون برای عبور از شریان‌ها استفاده می‌کنند. زمان پمپاژ خون، قلب از نیروی خود استفاده می‌کند تا خون غنی از اکسیژن را به سمت شریان‌ها براند. اگر فشارخون بیش از حد بالا باشد، می‌تواند باعث مشکلات سلامتی شود. تنها راه تشخیص فشار خون نرمال یا بالا، اندازه‌گیری درست آن است.
فشارخون نرمال چیست؟
فشارخون اندازه‌گیری شده، فشار یا نیروی خون در داخل شریان‌ها است. هر بار که قلب می‌تپد، خون را به شریان‌ها پمپ می‌کند تا به سراسر بدن و تک‌تک ارگان‌ها برساند. ضربان قلب معمولا بین ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه و به صورت ۲۴ ساعته در شبانه‌روز انجام می‌شود.
خون برای به حرکت درآمدن در رگ‌ها باید با مقاومت عروق و نیروهای دیگری که با حرکت خون مخالفت می‌کنند، مقابله کند؛ برای همین قلب با هر بار تپیدن، خون را با فشار در رگ‌ها به جریان در می‌آورد.
فشارخون میزان قدرتی است که خون را در رگ‌های خونی به حرکت درمی‌آورد اما ضربان قلب تعداد دفعاتی است که قلب در یک دقیقه می‌زند. افزایش ضربان قلب به این معنی نیست که فشارخون شما نیز بالا می‌رود. تنها راه تشخیص فشارخون اندازه‌گیری آن با کاف و فشارسنج است. در صورتی که در اندازه‌گیری‌ها فشار خون بالا تشخیص داده شود، حتما باید درمان مشخصی توسط پزشک برای آن در نظر گرفته شود.
فشار خون نرمال در خانم‌ها چقدر است؟
معمولا فشار خون در خانم‌ها اندکی پایین‌تر از آقایان است. معمولا گفته می‌شود که در سنین پایین فشار خون در خانم‌ها چیزی در حدود ۷/۱۱ است. پس از ۴۰ سالگی و در آستانه یائسگی در حدود ۷/۱۲ و پس ۶۰ سالگی هم ۷/۱۳ فشار خون مناسبی است.
چرا فشار خون نرمال افزایش یا کاهش می‌یابد؟
فشارخون همیشه ثابت نمی‌ماند و بر اساس فعالیتی که انجام می‌شود، تغییر می‌کند. وقتی در حال ورزش یا هیجان‌زده هستید، فشارخون بالا می‌رود و وقتی در حال استراحت هستید، فشارخون پایین‌تر است. فشارخون نرمال همچنین می‌تواند به دلیل موارد زیر تغییر کند:
- سن
- برخی از داروها
- تغییرات طبیعی در بدن
چرا افزایش فشار خون نرمال اهمیت دارد؟
فشار خون بالا می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به قلب، کلیه‌ها و مغز وارد کند. بنابراین کنترل و حفظ فشار خون نرمال اهمیت زیادی دارد.
فشارخون بالا یک عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی عروقی است که بدون درمان درست و به موقع، می‌تواند باعث مواردی مانند بیماری‌ها و شرایط زیر را ایجاد کند:
- حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
- سکته مغزی
- حمله قلبی
- بزرگ‌شدن بیش از اندازه قلب
- نارسایی قلبی
- بیماری شریان‌های محیطی
- آنوریسم‌ها
- بیماری کلیوی
- آسیب رگ‌های خونی در شبکیه چشم و کوری
فشار خون چه زمانی باید اندازه‌گیری شود؟
اگر فشار خون نرمال باشد، معمولا در چکاپ سالانه توسط پزشک اندازه‌گیری می‌شود. با این حال در صورتی که در یکی از این معاینه‌ها فشار خون از حدی که باید، بالاتر باشد، بسته به میزان بالا یا پایین بودن فشار، معمولا توصیه می‌شود که از یک بار در روز تا یک بار در هفته، فشار خون بررسی شود.
نکته مهم و قابل توجه در این باره این است که، این فشار باید در زمان مشخصی در روز انجام شود. همچنین در برخی از شرایط خاص ممکن است پزشک استفاده از مانیتورینگ فشارسنج را (به مدت ۲۴ ساعت) توصیه کند. این مانیتورها معمولا طوری تنظیم می‌شوند که فشارخون را هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در حین انجام فعالیت‌های عادی روزمره به شکل خودکار اندازه‌گیری کنند.
فشار خون نرمال چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
اندازه‌گیری درست فشار خون بسیار اهمیت دارد، چون در صورت رعایت نکردن اصول اندازه‌گیریِ فشارخون، ممکن است دستگاه فشارسنج عددی بالاتر یا پایین‌تر از فشار واقعی را نشان دهد. به همین دلیل بهتر است برای سنجش درست فشار خون نرمال، مراحل زیر را به‌دقت انجام شود:
- ۳۰ دقیقه قبل از سنجش فشار خون نرمال، از مصرف چای، قهوه و سیگار خودداری شود؛ در صورت استفاده ۳۰ دقیقه بعد فشار خون را اندازه‌گیری کنید.
- بهتر است مثانه خالی باشد.
- کاف فشارسنج در تماس مستقیم با پوست دست باشد.
- حداقل پنج دقیقه بدون صحبت بنشینید.
- صاف بنشینید و پاهای خود را صاف روی زمین بگذارید؛ پاهایتان را روی هم نیندازید.
- بازوی خود را روی میزی در مقابل خود قرار دهید تا در سطح قلب قرار گیرد. دست حتما تکیه‌گاه داشته باشد.
اعداد فشار خون به چه معناست؟
پس از اندازه‌گیری، فشارخون دارای دو مقدار (دو عدد) اندازه گرفته‌شده خواهد بود:
- فشارخون سیستولیک (بالا/ نخستین عدد): این فشار مربوط به زمانی است که قلب می‌تپد و خون را به شریان‌های می‌فرستد.
- فشارخون دیاستولیک (عدد پایین/ دوم): این فشار مربوط زمانی است که قلب بین ضربان‌های قلب استراحت می‌کند.
*اندازه‌گیری فشارخون نرمال بر حسب واحد میلی‌متر جیوه انجام می‌شود.
فشار خون نرمال کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه است.
فشار خون بالا زمانی است که فشار خون سیستولیک بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه باشد.
اگر افراد با فشارخون بالا، اقدامات لازم جهت بهبود فشار خون را انجام ندهند، می‌توانند به پرفشاری خون مبتلا شوند.
کدام‌یک از اعداد فشار خون نرمال اهمیت بیشتری دارد؟
به‌طورکلی در سنین پایین‌تر بالابودن فشارخون دیاستولیک اهمیت بیشتری دارد و عامل خطر پررنگ‌تری برای بیماری‌هاست، بنابراین پایین آوردن فشار خون اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. علت اینکه با بالا رفتن سن، فشار خون سیستولیک افزایش می‌یابد این است که شریان‌های سفت می‌شوند و به مرور زمان پلاک‌ها (چربی و کلسترول) در آن‌ها تجمع می‌کنند.
از طرف دیگر در سنین بالاتر، فشارخون سیستولیک نیز بسیار مهم تلقی می‌شود؛ بنابراین نتیجه می‌گیریم که کنترل فشار خون در سنین بالاتر مهم‌تر است.
در مطلب قرص فشار خون می‌توانید با داروهایی که در درمان فشار خون استفاده می‌شوند آشنا شوید.
راهکارهای کنترل فشار خون نرمال چیست؟
در صورتی که به مشکل فشار خون بالا دچار هستید راهکارهای پزشکی از جمله مواردی هستند که حتما باید آن‌ها را در نظر بگیرید. با این‌حال تغییر نکاتی در سبک زندگی، اگر بیش از راهکارهای پزشکی تاثیرگذار نباشند، کمتر از آن‌ها هم نیستند.
- از شر چند کیلو وزن اضافه و البته چربی‌های شکمی خلاص شوید
- به صورت منظم ورزش کنید
- رژیم غذایی سالم که شامل میزان زیادی سبزیجات، پروتئین و چربی‌های مناسب می‌شود، داشته باشید
- مصرف نمک را کاهش دهید
- سیگار را ترک کنید
- از خواب شب غفلت نکنید
- استرس را محدود کنید
و در آخر بعد از رعایت تمام نکات گفته‌شده در بالا فشار خونتان را به صورت منظم بررسی کنید تا متوجه تغییرات چشم‌گیر آن شوید.
منبع
my.clevelandclinic.org
mayoclinic.org
سؤالات متداول در مورد فشارخون نرمال
- فشارخون نرمال چیست؟
مقدار نیرویی که خون برای عبور از شریان‌ها استفاده می‌کند، فشار خون نرمال نامیده می‌شود.
- عدد فشارخون نرمال چند است؟
به فشار سیستولیک زیر ۱۲۰ و فشار دیاستولیک زیر ۸۰ میلی‌متر جیوه، فشار خون نرمال گفته می‌شود.
- اعداد فشارخون به چه معناست؟
فشارخون سیستولیک (بالا/نخستین عدد): این فشار مربوط به زمانی است که قلب می‌تپد و خون را به شریان‌ها می‌فرستد. فشارخون دیاستولیک (عدد پایین/دوم): این فشار مربوط زمانی است که قلب بین ضربان‌های قلب استراحت می‌کند.