تقریباً از هر ۷ زوج، ۱ زوج نابارور هستند، به این معنی که با وجود داشتن رابطه جنسی مکرر و محافظت نشده برای یک سال یا بیشتر، نتوانسته‌اند بچه‌دار شوند. در نیمی از این زوج‌ها، ناباروری مردان دارای نقش مهمی است. ناباروری مردان می‌تواند ناشی از تولید کم اسپرم، عملکرد غیرطبیعی اسپرم یا انسدادی باشد که از خروج اسپرم جلوگیری می‌کند. بیماری‌ها، جراحات، مشکلات مزمن سلامت، انتخاب شیوه زندگی و عوامل دیگر ممکن است در نا باروری مردان نقش داشته باشند.
در صورت وجود چه علائمی احتمال نابارور بودن مرد وجود دارد؟
نشانه اصلی ناباروری مردان ناتوانی در بچه‌دارشدن است. ممکن است هیچ علامت یا نشانه واضح دیگری وجود نداشته باشد. بااین‌حال، در برخی موارد، یک مشکل زمینه‌ای مانند اختلال ارثی، عدم تعادل هورمونی، گشادشدن سیاهرگ‌های اطراف بیضه یا شرایطی که عبور اسپرم را مسدود می‌کند، علائم و نشانه‌هایی را ایجاد می‌کند. علائم و نشانه‌هایی که ممکن است متوجه شوید عبارت‌اند از:
- مشکلات عملکرد جنسی – به‌عنوان‌مثال، مشکل در انزال یا حجم کم مایعات انزالی، کاهش میل جنسی، مشکل در حفظ نعوظ (اختلال نعوظ)
- درد، تورم یا توده در ناحیه بیضه
- عفونت‌های تنفسی مکرر
- مشکل در بویایی
- رشد غیرطبیعی سینه (ژنیکوماستی)
- کاهش موی صورت، بدن یا سایر علائم ناهنجاری کروموزومی یا هورمونی
- تعداد اسپرم کمتر از حد طبیعی (کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر مایع منی یا تعداد کل اسپرم کمتر از ۳۹ میلیون در هر انزال)
برای بارور بودن مردان چه شرایطی نیاز است؟
همان گونه که گفته شد، علل نا باروری مردان می‌تواند از مشکلات ساده تا شرایط پیچیده پزشکی فرق کند. باروری مردان یک فرایند پیچیده است. برای باردارشدن شریک زندگی، موارد زیر باید وجود داشته باشد:
- شما باید اسپرم سالم تولید کنید. حداقل یکی از بیضه‌های شما باید به‌درستی کار کند و بدن شما باید تستوسترون و سایر هورمون‌ها را برای تحریک و حفظ تولید اسپرم تولید کند.
- اسپرم باید به داخل مایع منی منتقل شود. هنگامی که اسپرم در بیضه‌ها تولید می‌شود، لوله‌های ظریف آن‌ها را حمل می‌کنند تا با مایع منی مخلوط شوند و از آلت تناسلی خارج شوند.
- باید اسپرم کافی در مایع منی وجود داشته باشد. اگر تعداد اسپرم در مایع منی کم باشد، احتمال اینکه یکی از اسپرم‌های مرد تخمک زن را بارور کند، کاهش می‌یابد. تعداد کم اسپرم که موجب ناباروری مردان می‌شود شامل کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی‌لیتر منی یا کمتر از ۳۹ میلیون در هر انزال است.
- اسپرم باید عملکرد داشته باشد و قادر به حرکت باشد. اگر حرکت یا عملکرد اسپرم مرد غیرطبیعی باشد، ممکن است اسپرم نتواند به تخمک زن برسد یا به آن نفوذ کند.
چه بیماری‌هایی موجب نا باروری مردان می‌شوند؟
مشکلات باروری مردان می‌تواند ناشی از تعدادی از مسائل بهداشتی و درمان‌های پزشکی باشد:
- واریکوسل. واریکوسل تورم سیاهرگ‌هایی است که بیضه را تخلیه می‌کند. واریکوسل شایع‌ترین علت برگشت‌پذیر ناباروری مردان است.
- عفونت. برخی از عفونت‌ها می‌توانند در تولید اسپرم یا سلامت اسپرم اختلال ایجاد کنند یا باعث ایجاد زخم شوند که عبور اسپرم را مسدود می‌کند. عفونت‌هایی شامل التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) یا بیضه‌ها (اورکیت) و برخی از عفونت‌های مقاربتی، از جمله سوزاک یا HIV
- مسائل مربوط به انزال. انزال رتروگراد یا انزال معکوس زمانی اتفاق می‌افتد که منی در حین ارگاسم به‌جای بیرون آمدن از نوک آلت تناسلی وارد مثانه شود. بیماری‌های مختلف می‌توانند باعث انزال پس‌رونده شوند، از جمله دیابت، آسیب‌های ستون فقرات، داروها و جراحی مثانه، پروستات یا مجرای ادرار.
- آنتی‌بادی‌هایی که به اسپرم حمله می‌کنند.
- سرطان‌ها و تومورهای غیر بدخیم
- بیضه‌های نزول نکرده. در برخی از مردان، در طول رشد جنین، یک یا هر دو بیضه از شکم به داخل کیسه‌ای که حاوی بیضه‌ها است (کیسه بیضه) فرود نمی‌آید.
- عدم تعادل هورمونی.
- نقص لوله‌های انتقال اسپرم. لوله‌های مختلفی اسپرم را حمل می‌کنند. این لوله‌ها می‌توانند به دلایل مختلف مسدود شوند و عامل ناباروری مردان باشند، از جمله آسیب ناخواسته ناشی از جراحی، عفونت‌های قبلی، تروما یا رشد غیرطبیعی، مانند فیبروزکیستیک یا شرایط ارثی مشابه.
- نقص کروموزومی. اختلالات ارثی مانند سندرم کلاین‌فلتر باعث رشد غیرطبیعی اندام‌های تناسلی مرد می‌شود. سایر سندرم‌های ژنتیکی مرتبط با ناباروری شامل فیبروزکیستیک و سندرم کالمن است.
- مشکلات رابطه جنسی. این موارد می‌تواند شامل مشکل در حفظ نعوظ کافی برای رابطه جنسی (اختلال نعوظ)، انزال زودرس، مقاربت دردناک، ناهنجاری‌های آناتومیکی مانند داشتن سوراخ مجرای ادرار در زیر آلت تناسلی (هیپوسپادیاس)، یا مشکلات روانی یا رابطه‌ای باشد که در رابطه جنسی اختلال ایجاد می‌کند.
- بیماری سلیاک.
- داروهای خاص. درمان جایگزین تستوسترون، استفاده طولانی‌مدت از استروئیدهای آنابولیک، داروهای مرتبط با سرطان (شیمی‌درمانی)، برخی از داروهای زخم معده، برخی داروهای آرتریت و برخی داروهای دیگر می‌توانند تولید اسپرم را مختل کرده و باروری مردان را کاهش دهند.
- جراحی‌های قبلی.
علل قابل‌کنترل ناباروری مردان
برخی دیگر از علل نا باروری مردان که قابل‌کنترل هستند عبارت‌اند از:
- استفاده از مواد مخدر. استفاده از کوکائین یا ماری‌جوانا ممکن است به طور موقت تعداد و کیفیت اسپرم مرد را نیز کاهش دهد.
- مصرف الکل. نوشیدن الکل می‌تواند سطح تستوسترون را کاهش دهد، باعث اختلال نعوظ و کاهش تولید اسپرم شود. بیماری کبد ناشی از نوشیدن زیاد الکل نیز ممکن است منجر به مشکلات باروری شود.
- سیگارکشیدن. مردان سیگاری ممکن است تعداد اسپرم کمتری نسبت به افرادی که سیگار نمی‌کشند داشته باشند. افراد غیرسیگاری که با افراد سیگاری زندگی می‌کنند نیز در معرض خطر مشابهی هستند.
- وزن. چاقی می‌تواند باروری را از طرق مختلف تحت‌تأثیر قرار دهد، از جمله تأثیر مستقیم بر خود اسپرم و همچنین با ایجاد تغییرات هورمونی که باعث کاهش باروری مردان می‌شود.
پیشگیری از نا باروی مردان
ناباروری مردان همیشه قابل پیشگیری نیست. بااین‌حال، می‌توانید سعی کنید از برخی از علل شناخته شده ناباروری مردان جلوگیری کنید. مثلاً:
- سیگار نکشید.
- الکل را محدود کنید یا از مصرف آن خودداری کنید.
- از مواد غیرقانونی مانند استروئیدهای آنابولیک و مواد مخدر دوری کنید.
- وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید.
- وازکتومی نکنید.
- از رفتارهایی که منجر به رسیدن گرمای طولانی‌مدت در بیضه‌ها می‌شود، خودداری کنید.
- استرس و اضطراب خود را کاهش دهید.
- از قرارگرفتن در معرض آفت‌کش‌ها، فلزات سنگین و سایر سموم خودداری کنید.
درمان ناباروری مردان
اغلب، علت دقیق ناباروری را نمی‌توان یافت. حتی اگر علت دقیق آن مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است بتواند درمان‌ها یا روش‌هایی را توصیه کند که منجر به لقاح شود. درمان‌های ناباروری مردان عبارت‌اند از:
- عمل جراحی. به‌عنوان‌مثال، واریکوسل را اغلب می‌توان با جراحی اصلاح کرد یا مجرای دفران انسدادی را ترمیم کرد. وازکتومی‌های قبلی را می‌توان معکوس کرد. در مواردی که هیچ اسپرمی در انزال وجود ندارد، اغلب می‌توان اسپرم را مستقیماً از بیضه یا اپیدیدیم با استفاده از تکنیک‌های بازیابی اسپرم بازیابی کرد.
- درمان عفونت‌ها درمان آنتی‌بیوتیکی ممکن است عفونت دستگاه تناسلی را درمان کند، اما همیشه باروری را بازیابی نمی‌کند.
- درمان مشکلات رابطه جنسی. دارو یا مشاوره می‌تواند به بهبود باروری در شرایطی مانند اختلال نعوظ یا انزال زودرس کمک کند.
- درمان‌های هورمونی. در مواردی که ناباروری به دلیل بالا یا پایین‌بودن برخی هورمون‌ها یا مشکلاتی در نحوه استفاده از هورمون‌ها توسط بدن ایجاد می‌شود، پزشک ممکن است جایگزینی هورمون یا داروها را توصیه کند.
- فناوری کمک باروری (ART). درمان‌های ART شاملِ گرفتن اسپرم از طریق انزال طبیعی، استخراج جراحی یا کمک‌گرفتن از افراد اهداکننده اسپرم، بسته به شرایط و خواسته‌های شما می‌توان نام برد. در این روش، اسپرم به دستگاه تناسلی زن وارد می‌شود یا برای انجام لقاح آزمایشگاهی یا تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم استفاده می‌شود.
منبع
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/male-infertility/diagnosis-treatment/drc-20374780
سؤالات متداول در مورد ناباروری مردان
- درمان ناباروری مردان چیست؟ عمل جراحی، درمان عفونت‌ها، درمان مشکلات رابطه جنسی، درمان و تنظیم هورمون‌ها و فناوری کمک باروری از روش‌های اصلی درمان نا باروری مردان هستند.
- کدام دلایل ناباروری مردان قابل‌پیشگیری‌اند؟ استفاده از مواد مخدر، مصرف الکل و سیگار و چاقی از علل قابل‌کنترل ناباروری مردان هستند.
- در صورت وجود چه علائمی احتمال نابارور بودن مرد وجود دارد؟ مشکلات عملکرد جنسی، درد، تورم یا توده در ناحیه بیضه، عفونت‌های تنفسی مکرر، مشکل در بویایی، رشد غیرطبیعی سینه (ژنیکوماستی)، کاهش موی صورت، بدن یا سایر علائم ناهنجاری کروموزومی یا هورمونی و تعداد اسپرم کمتر از حد طبیعی ازجمله علائمی هستند که در صورت وجود ممکن است، نشان‌دهنده ناباوری مردان باشند.