احتمالا شما هم تاکنون با درد گوش یا با این موضوع مواجه شده‌اید که تا فردی می‌گوید گوش‌هایش به‌خوبی می‌شوند می‌گویند حتما گوش جرم گرفته است. یکی از دلایل کم شنوایی، جرم گرفتن گوش است، اما دلایل دیگری هم برای این مشکل وجود دارد. کم شنوایی حسی عصبی یکی از مشکلاتی است که باعث می‌شود شما نتوانید صداهای اطراف را به‌خوبی بشنوید.
این مشکل بخشی از روند افزایش سن است، اما عوامل دیگر مانند صداهای بلند و… هم می‌توانند منجر به آن شوند. در این بیماری به ساختارهای گوش داخلی یا عصب شنوایی آسیب وارد می‌شود. به همین دلیل هم شما نمی‌توانید خوب بشنوید. این بیماری علت بیش از ۹۰ درصد کم شنوایی در بزرگسالان است. اگر شما هم به تازگی دچار کم شنوایی شده‌اید و دلیل آن را نمی‌دانید، با ما در بهستان دارو همراه باشید. در ادامه درباره کم شنوایی عصبی حسی، دلایل ابتلا، علائم، روش‌های درمان، راه‌های پیشگیری و عوارض آن با شما صحبت خواهیم کرد.
کم شنوایی حسی عصبی چیست؟
کم شنوایی حسی اعصابی (SNHL) نوعی بیماری مربوط به شنوایی است که در اثر آسیب گوش داخلی رخ می‌دهد. موهای ریزی به نام استریوسیلیا در گوش داخلی وجود دارند. این موها در قسمتی از گوش داخلی به نام حلزون گوش دیده می‌شوند. صداهای بلندتر از ۸۵ دسی بل به این موها آسیب می‌زنند. آسیب دیدن یا از بین رفتن این موها به‌تدریج باعث کاهش شنوایی می‌شود. تا زمانی که حداقل ۳۰ الی ۵۰ درصد از این موها از بین نروند فرد کم شنوایی حس نمی‌کند.
هر چه بیشتر در معرض صداهای بلند قرار بگیرید و مقدار بیشتری از این موها از بین بروند، زودتر دچار کم شنوایی می‌شوید. این بیماری می‌تواند اکتسابی، مادرزادی یا ناگهانی باشد که هر کدام به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند. در ادامه درباره انواع این بیماری و علل ابتلا به آنها با شما صحبت می‌کنیم.
انواع کم شنوایی عصبی حسی
کم شنوایی SNHL می‌تواند یک یا هر دو گوش شما را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع بیماری انواع مختلفی دارد که در ادامه آنها را به شما معرفی می‌کنیم:
· کم شنوایی دو طرفه: این بیماری هر دو گوش شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از دلایل این بیماری می‌توان به ژنتیک یا مصرف دارو یا قرار گرفتن در معرض صدای بلند اشاره کرد. در این بیماری در هر دو گوش احساس کم شنوایی می‌کنید.
· کم شنوایی یک طرفه: این نوع کم شنوایی یک گوش را درگیر می‌کند و می‌تواند جزئی یا شدید باشد. این بیماری معمولا ژنتیکی است یا اینکه در اثر وارد شدن ضربه به سر یا عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی ایجاد می‌شود.
· کم شنوایی نامتقارن: کم شنوایی نامتقارن هر دو گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما در یک گوش بیشتر از گوش دیگر است. زمانی که بین شنوایی دو گوش حداقل ۱۵ دسی بل تفاوت وجود داشته باشد کم شنوایی نامتقارن ایجاد شده است. از دلایل ابتلا به این بیماری می‌توان به آسیب سر، مصرف برخی داروها، افزایش سن، صدای بلند یا ژنتیک اشاره کرد.
علائم کم شنوایی حسی عصبی
SNHL می‌تواند یک گوش یا هر دو گوش را درگیر کند. اگر به‌تدریج به این بیماری مبتلا شوید ممکن است متوجه آن نشوید. اگر کم شنوایی ناگهانی باشد علائم ظرف چند روز خودشان را نشان می‌دهند. بسیاری از مردم اولین بار پس از بیدار شدن متوجه کم شنوایی عصبی حسی ناگهانی می‌شوند. این بیماری معمولا با علائم زیر همراه است:
· مشکل در شنیدن صداهایی که با هم پخش می‌شوند
· مشکل در درک صدای کودکان و زنان
· مشکل در حفظ تعادل
· مشکل در شنیدن صداهای بلند
· خفه به نظر رسیدن صداها
· عدم درک صداهایی که می‌شنوید
دلایل ابتلا به کم شنوایی حسی عصبی
همان‌طور که گفتیم کم شنوایی می‌تواند مادرزادی، اکتسابی یا ناگهانی باشد. هر کدام از این کم شنوایی‌ها دلایل خاص خود را دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
دلایل کم شنوایی مادرزادی
بیماری کم شنوایی حسی عصبی مادرزادی یا ژنتیکی است یا اینکه به دلایل عوامل محیطی ایجاد می‌شود. در ادامه دلایل کم شنوایی مادرزادی را برای شما آورده‌ایم:
· عفونت
· سیتومگالوویروس مادرزادی
· سرخجه
· توکسوپلاسموز
· سیفلیس
· تبخال
· مصرف برخی داروها
· زایمان زودرس
· وزن کم هنگام تولد
دلایل کم شنوایی اکتسابی
· پرسبیکوزیس (کم شنوایی تدریجی که با افزایش سن ایجاد می‌شود)
· قرار گرفتن در معرض صداهای بلند
· آسیب سر
· بیماری منیر (یک اختلال مربوط به گوش داخلی)
· عفونت‌هایی مانند مننژیت
· دیابت
· بیماری خود ایمنی گوش داخلی
· شوانوم دهلیزی (یک تومور خوش‌خیم که به عصب شنوایی فشار وارد می‌کند)
· مصرف برخی داروها مانند برخی داروهای شیمی درمانی
· باروتروما (آسیبی که در نتیجه تغییرات ناگهانی فشار آب یا هوا رخ می‌دهد)
دلایل کم شنوایی ناگهانی
کم شنوایی ناگهانی هم دلایل مختلفی دارد. این بیماری تنها در ۱۰ درصد افراد تشخیص داده می‌شود. علل کم شنوایی ناگهانی عبارت‌اند از:
· ضربه به سر
· عفونت‌ها
· بیماری‌های خود ایمنی
· شرایط موثر بر گردش خون
· بیماری‌های عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
· بیماری منیر
راه های تشخیص کم شنوایی عصبی حسی
چندین روش برای تشخیص کم شنوایی حسی عصبی وجود دارد که متخصصان از آنها استفاده می‌کنند. در ادامه به این روش‌های تشخیصی اشاره می‌کنیم:
معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی می‌تواند به تشخیص SNHL از کم شنوایی هدایتی کمک کند. پزشک به بررسی التهاب، تجمع مایع یا جرم گوش، آسیب به پرده گوش و اجسام خارجی در گوش می‌پردازد تا علت را پیدا کند.
تست دیاپازون
پزشک ممکن است از تست دیاپازون برای غربالگری اولیه استفاده کند. دیاپازون وسیله‌ای است که پزشک می‌تواند آن را مرتعش کند و صداهایی با فرکانس‌های مختلف بسازد. تست‌های خاص در این روش عبارت‌اند از:
· تست وبر: در این آزمایش پزشک به آرامی دیاپازون با ارتعاش ۵۱۲ هرتز را به پیشانی فرد می‌زند. اگر صدا در گوش آسیب دیده شما بلندتر شنیده شود، کم شنوایی از نوع هدایتی خواهد بود. اگر صدا در گوش سالم بلندتر شنیده شود، کم شنوایی به احتمال زیاد حسی عصبی خواهد بود.
· تست رینه: در این روش پزشک دیاپازون را روی استخوان ماستوئید پشت گوش قرار می‌دهد و صدا را تا جایی بلند می‌کند که دیگر آن را نشنوید. سپس آن را جلوی کانال گوش حرکت می‌دهد تا زمانی که دیگر صدایی نشنوید. اگر SNHL داشته باشید صدا را در جلوی کانال گوش بهتر از استخوان پشت گوش می‌شنوید.
ادیوگرام یا شنوایی سنجی
اگر پزشک کاهش شنوایی را تشخیص دهد، اما نتواند نوع آن را مشخص کند، شما را برای تست شنوایی سنجی نزد شنوایی شناس می‌فرستد. در طول این آزمایش، شما را به یک اتاقک عایق صدا می‌فرستند و از شما می‌خواهند که هدفون مخصوص را روی گوش‌های خود بگذارید. سپس صداها و کلماتی را در هر گوش شما با حجم و فرکانس‌های مختلف پخش می‌کنند. این تست به پزشک کمک می‌کند تا آرام‌ترین صدایی که می‌توانید بشنوید را پیدا کند. این تست همچنین می‌تواند فرکانس‌های خاصی را تشخیص دهد که کم شنوایی را نشان می‌دهند.
راه های درمان کم شنوایی حسی عصبی
روش‌های درمانی مختلفی برای کم شنوایی عصبی حسی وجود دارد. پزشک با توجه به شرایط بیمار می‌تواند بهترین گزینه‌های درمانی را پیشنهاد دهد. در ادامه بهترین روش‌های درمان کم شنوایی SNHL را به شما معرفی می‌کنیم.
درمان کم شنوایی با جراحی
در حال حاضر درمانی تحت عنوان جراحی برای کم شنوایی حسی وجود ندارد. با جراحی نمی‌توان تغییری در ساختار گوش داخلی یا عصب شنوایی ایجاد کرد.
درمان کم شنوایی با کاشت حلزون
یکی از روش‌های درمان کم شنوایی عصبی حسی کاشت حلزون در گوش است. شاید این روش را با عنوان درمان جراحی به شما معرفی کنند، اما این روش تغییری در ساختار خود گوش ایجاد نمی‌کند. در این روش یک چیزی شبیه به سمعک را درون گوش داخلی قرار می‌دهند تا وضعیت شنوایی فرد را بهبود ببخشد.
درمان کم شنوایی با سمعک
یکی از ساده‌ترین روش‌های درمان کم شنوایی استفاده از سمعک است. سمعک دستگاه الکترونیکی کوچکی است که روی گوش قرار می‌گیرد. سمعک‌ها تقویت کننده دارند و صداهای ورودی را به کد دیجیتال تبدیل می‌کنند. سپس این کدها به سیگنال‌های تقویت شده تبدیل و سپس به امواج صوتی تبدیل می‌شوند. گوش فرد کم شنوا در بیشتر مواقع این صداهای تقویت شده را می‌شنود.
البته خیلی از افراد تمایلی به استفاده از سمعک ندارند و به همین دلیل هم از روش‌های درمانی دیگر کمک می‌گیرند.
درمان کم شنوایی با ژن درمانی
ژن درمانی برای درمان کم شنوایی در حال بررسی است و دانشمندان به نتایج خوبی در این زمینه رسیده‌اند. با ژن‌ها و سلول‌های بنیادی می‌توان موهای از بین رفته گوش داخلی را ترمیم کرد و شنوایی فرد را به حالت عادی برگرداند.
درمان کم شنوایی با دارو
کم شنوایی به خودی خود دارویی برای درمان شدن ندارد، اما مثلا اگر دلیل آن بیماری منیر باشد، پزشک با تجویز دارو این بیماری را کنترل می‌کند. بعد از مدتی هم شنوایی فرد بهبود می‌یابد.
درمان کم شنوایی با کورتیکواستروئیدها
تزریق کورتیکواستروئیدها در دوز بالا به گوش می‌تواند کم شنوایی را درمان کند. البته این درمان در همه افراد جواب نمی‌دهد و عوارض جانبی زیادی هم دارد. به همین دلیل پزشکان فقط در مواردی که هیچ درمانی پاسخ ندهد به سراغ تزریق کورتون می‌روند.
درمان خانگی کم شنوایی عصبی
کم شنوایی حسی عصبی در خانه درمان نمی‌شود، اما شاید بتوان کمی شنوایی فرد را با اقداماتی در خانه بهبود بخشید. در ادامه یک سری ترکیبات را به شما معرفی می‌کنیم که شاید در بهبود شنوایی موثر باشند:
چای زنجبیل
برای درست کردن چای زنجبیل مواد زیر را ترکیب کنید و به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید:
· ۴ لیوان آب
· ۳ برش زنجبیل تازه
· یک قاشق غذاخوری گشنیز
· یک قاشق غذاخوری دارچین
· یک قاشق غذاخوری پونه کوهی
· یک قاشق غذاخوری رزماری
· یک قاشق غذاخوری مریم گلی
پس از جوشاندن این مواد با یکدیگر آن را صاف کنید و روی سه فنجان به مدت سه هفته بنوشید.
عصاره جینکو بیلوبا (کهن دار)
این عصاره طبیعی می‌تواند وزوز گوش و مشکلات مربوط به شنوایی را تسکین دهد. پزشکان طب سنتی مصرف ۶۰ الی ۲۴۰ میلی گرم از عصاره جینکو بیلوبا را در روز توصیه می‌کنند.
روغن درخت چای
روغن درخت چای هم می‌تواند کم شنوایی را درمان کند. برای تهیه ترکیب روغن درخت چای باید مواد زیر را با هم مخلوط کنید و سپس روی حرارت بگذارید:
· ۳ قطره روغن درخت چای
· ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون
· یک قاشق چایخوری سرکه سفید
· یک قاشق چایخوری سرکه سیب
بعد از آماده شدن ترکیب باید آن را داخل گوش بچکانید و به مدت پنج دقیقه بی حرکت بنشینید. بعضی‌ها می‌گویند که اگر این کار را چهار بار در روز انجام دهید، بعد از دو روز نتیجه را خواهید دید.
روش های پیشگیری از ابتلا به این بیماری
معمولا نمی‌توان از کاهش شنوایی حسی عصبی مرتبط با افزایش سن پیشگیری کرد. بااین‌حال شما می‌توانید اقداماتی را در جهت جلوگیری از پیشرفت این مشکل انجام دهید. اگر با افزایش سن به کاهش شنوایی دچار شده‌اید به نکات زیر توجه داشته باشید:
· از قرار گرفتن مکرر در معرض صداهای بلند خودداری کنید
· در جاهایی که صداهای بلند وجود دارد از محافظ گوش استفاده کنید. مثلا در کنسرت یا کارخانه‌جاتی با صداهای بلند از محافظ گوش استفاده کنید
· اگر دیابت دارید قند خون خود را کنترل کنید
· در صورت بروز علائم کم شنوایی مرتبط با افزایش سن به پزشک مراجعه کنید.
با پیشرفت کم شنوایی ممکن است توانایی درک کردن حرف‌های دیگران را نیز از دست بدهید. برای جلوگیری از این اتفاق، درمان کم شنوایی را زود شروع کنید. به‌این‌ترتیب می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری کنید.
کم شنوایی حسی عصبی در کودکان
کم شنوایی از نوع حسی عصبی معمولا با افزایش سن ایجاد می‌شود. بااین‌حال ممکن است برخی از کودکان در بدو تولد به‌صورت مادرزادی به این بیماری مبتلا باشند. برخی از کودکان هم ممکن است به‌صورت اکتسابی به این بیماری دچار شوند.
درمان کم شنوایی عصبی حسی در کودکان معمولا با کمک سمعک یا کاشت حلزون انجام می‌شود. مهم است که این بیماری را به‌موقع در کودکان تشخیص دهید تا بتوانید از پیشرفت آن جلوگیری کنید.
عوارض کم شنوایی عصبی حسی
کم شنوایی حسی عصبی بیشتر در بزرگسالان و با افزایش سن اتفاق می‌افتد. این بیماری می‌تواند زندگی فرد را مختل کند. از دیگر عوارض این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· افسردگی
· کاهش ارتباط با دیگران به دلیل اختلال در صحبت کردن و شنیدن
· از دست دادن مهارت‌های تفکر یا همان اختلال شناختی
تفاوت کم شنوایی حسی عصبی با کم شنوایی هدایتی
آسیب به عصب شنوایی یا ساختارهای گوش داخلی می‌تواند منجر به SNHL شود. این نوع از کاهش شنوایی منجر به ایجاد مشکلاتی در تبدیل ارتعاشات صوتی به سیگنال‌های عصبی می‌شود. به همین دلیل هم مغز نمی‌تواند آنها را تفسیر کند و شما صدا را درست نمی‌شنوید.
کم شنوایی هدایتی اما زمانی اتفاق می‌افتد که صدا از گوش خارجی یا میانی شما عبور نکند. موارد زیر معمولا باعث کاهش شنوایی هدایتی می‌شوند:
· تجمع مایع در گوش
· عفونت‌های گوش
· سوراخ شدن پرده گوش
· تومورهای خوش‌خیم
· جرم گوش
· فرو رفتن اجسام خارجی درون گوش
· تغییر شکل گوش خارجی یا گوش میانی
هر دو نوع کم شنوایی تقریبا علائم مشابهی دارند. بااین‌حال، افراد مبتلا به کم شنوایی هدایتی معمولا صداها را به‌صورت خفه می‌شنوند، درحالی‌که افراد مبتلا به کم شنوایی حسی عصبی صداها را به‌صورت خفه و اشتباه می‌شنوند.
برخی افراد ترکیبی از کم شنوایی SNHL و هدایتی را تجربه می‌کنند. اگر شما هم با کم شنوایی سروکار دارید، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا نوع آن را درست تشخیص دهد. در غیر این صورت نمی‌توان کم شنوایی را به‌درستی درمان کرد.
نتیجه گیری
کم شنوایی حسی عصبی یک بیماری است که با افزایش سن خودش را نشان می‌دهد. این بیماری معمولا در اثر قرار گرفتن در معرض صداهای بلند اتفاق می‌افتد. وقتی ساختار گوش داخلی تغییر می‌کند و موهای درون آن از بین می‌روند، گوش دیگر به‌خوبی نمی‌شنود. علاوه بر صداهای بلند، آسیب به سر و ژنتیک هم می‌توانند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند. از روش‌های درمان این بیماری می‌توان به سمعک، کاشت حلزون و روش‌های خانگی اشاره کرد.
سوالات متداول
چه زمانی باید برای درمان کم شنوایی حسی عصبی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که با علائم این بیماری روبرو شدید باید به پزشک مراجعه کنید، مخصوصا وقتی بعد از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، آسیب سر یا عفونت کم شنوا شده‌اید.
آیا کم شنوایی SNHL درمان می‌شود؟
این بیماری به طور کامل درمان نمی‌شود، اما می‌توان با سمعک یا کاشت حلزون کاری کرد که شنوایی فرد افزایش پیدا کند.