عفونت‌های روده و معده از شایع‌ترین عفونت‌هایی هستند که تقریباً تمام افراد در طول عمر خود حداقل یک بار به آن مبتلا می‌شوند.
در این مطلب پس از بررسی دلایل و علائم عفونت معده و روده می‌خواهیم با درمان این نوع از عفونت‌ها نیز آشنا شویم.
عفونت روده و معده چیست؟
گاستروانتریت عفونت روده و معده با میکروب‌ها است که معمولاً برای یک یا دو روز باعث ناراحتی خفیف شکم می‌شود. گاستروانتریت می‌تواند توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها ایجاد شود و یک عفونت روده‌ای است که شامل علائم و نشانه‌هایی مانند اسهال آبکی، گرفتگی معده، حالت تهوع یا استفراغ و گاهی اوقات تب است.
رایج‌ترین راه برای ابتلا به گاستروانتریت از طریق تماس با یک فرد آلوده یا مصرف غذا یا آب آلوده است و اغلب خودبه‌خود بهبود می‌یابد. باید توجه داشت برای نوزادان، افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، عفونت روده و معده می‌تواند کشنده باشد.
علائم عفونت معده و روده
علائم عفونت معده و روده بسته به اینکه چه میکروبی باعث ایجاد آلودگی شده است اندکی تفاوت دارد؛ اما، در اغلب موارد علائم مشابه است. شایع‌ترین علائم عفونت معده و روده عبارت‌اند از:
- اسهال آبکی و معمولاً غیرخونی. اسهال خونی معمولاً به این معنی است که شما عفونت متفاوت و شدیدتری دارید؛
- حالت تهوع، استفراغ یا هر دو؛
- گرفتگی و درد شکم؛
- درد عضلانی یا سردرد گاه‌به‌گاه؛
- تب با درجه پایین.
علائم عفونت معده و روده بسته به علت آن ممکن است در عرض ۱ تا ۳ روز پس از آلوده‌شدن ظاهر شوند و از خفیف تا شدید متغیر باشند. علائم معمولاً فقط یک یا دو روز طول می کشد؛ اما، گاهی اوقات ممکن است تا ۱۴ روز طول بکشد.
ازآنجایی‌که علائم مشابه هستند، به راحتی می‌توان اسهال ویروسی را با اسهال ناشی از باکتری‌ها مانند کلستریدیوم دیفیسیل، سالمونلا و اشرشیاکلی یا انگل‌هایی مانند ژیاردیا اشتباه گرفت.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در حالت طبیعی در افراد بالغ علائم عفونت معده و روده خودبه‌خود بهبود می‌یابد؛ اما، اگر شرایط زیر را دارید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید:
- بیش از دو روز استفراغ یا اسهال؛
- استفراغ خونی؛
- کم‌آبی. علائم کم‌آبی شامل تشنگی بیش از حد، خشکی دهان، ادرار زرد تیره یا ادرار کم یا بدون ادرار، ضعف شدید، سرگیجه یا سبکی سر است؛
- وجود خون در مدفوع؛
- معده درد شدید دارید؛
- تب بالای ۱۰۴ فارنهایت (۴۰ درجه سانتی‌گراد).
نوزادان و کودکان نیز اگر علائم عفونت معده و روده زیر را داشته باشند، باید به پزشک مراجعه کنند:
- تب ۱۰۲ فارنهایت (۳۸.۹ درجه سانتی‌گراد) یا بالاتر دارد؛
- خستگی یا تحریک‌پذیری؛
- ناراحتی یا درد زیاد؛
- اسهال خونی؛
- کم‌آبی.
اگر نوزاد دارید، به یاد داشته باشید درحالی‌که تف‌کردن ممکن است یک اتفاق روزمره برای کودک شما باشد، استفراغ این‌طور نیست. نوزادان به دلایل مختلفی استفراغ می‌کنند که بسیاری از آن‌ها ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشند.
چگونه می‌توان از عفونت معده و روده جلوگیری کرد؟
بهترین راه برای جلوگیری از گسترش عفونت‌های روده‌ای رعایت موارد زیر است:
- کودک خود را واکسینه کنید. واکسنی علیه گاستروانتریت ناشی از روتاویروس در برخی کشورها ازجمله ایالات متحده موجود است. به نظر می‌رسد این واکسن، که در سال اول زندگی به کودکان داده می‌شود، در پیشگیری از علائم شدید این بیماری مؤثر باشد.
- دست‌های خود را مرتباً و کاملاً بشویید و مطمئن شوید که فرزندان شما نیز این کار را انجام می‌دهند. اگر فرزندانتان بزرگ‌تر هستند، شستن دست‌ها را به آن‌ها آموزش دهید، به‌خصوص بعد از توالت.
- دست‌های خود را بعد از تعویض پوشک و قبل از تهیه یا خوردن غذا نیز بشویید. بهتر است از آب گرم و صابون استفاده کنید و دست‌ها را به مدت حداقل ۲۰ ثانیه خوب مالش دهید.
- از وسایل شخصی جداگانه در خانه خود استفاده کنید. از به اشتراک گذاشتن ظروف غذاخوری، لیوان نوشیدنی و بشقاب خودداری کنید. از حوله‌های جداگانه استفاده کنید.
- غذا را با خیال راحت آماده کنید. تمام میوه‌ها و سبزیجات خود را قبل از خوردن بشویید. سطوح آشپزخانه را، قبل از تهیه غذا روی آن‌ها، تمیز کنید. اگر بیمار هستید، از تهیه غذا خودداری کنید.
- فاصله خود را حفظ کنید. در صورت امکان از تماس نزدیک با افراد مبتلابه ویروس خودداری کنید.
- سطوح سخت را ضدعفونی کنید. اگر فردی در خانه شما مبتلابه گاستروانتریت ویروسی است، سطوح سخت مانند پیشخوان، شیرآلات و دستگیره درها را با مخلوطی از ۵ تا ۲۵ قاشق غذاخوری (۷۳ تا ۳۶۹ میلی‌لیتر) سفیدکنندۀ خانگی و ۱ گالن (۳.۸ لیتر) آب ضدعفونی کنید.
- از دست زدن به لباس‌هایی که ممکن است در معرض ویروس قرار گرفته باشند. خودداری کنید. اگر شخصی در خانه شما مبتلابه گاستروانتریت ویروسی است، هنگام دست‌زدن به لباس‌ها دستکش بپوشید. لباس‌ها و ملافه‌ها را در آب داغ بشویید و در گرم‌ترین حالت خشک کنید. پس از دست‌زدن به لباس‌های شسته‌شده، دست‌های خود را به‌خوبی بشویید.
درمان عفونت معده و روده
در مواردی که علت عفونت روده یک ویروس باشد، معمولاً عفونت خودبه‌خود بهبود می‌یابد و می‌توان به کمک یک سری داروها علائم را کاهش داد. در مواردی که علت عفونت روده انگل یا باکتری باشد، اغلب نیاز به درمان دارویی است و باید ارگانیسم مهاجم را از بین برد. بااین‌حال جدای از اینکه علت عفونت روده چیست، لازم است که در حین بهبودیافتن مراقبت‌های لازم را انجام دهید، ازجمله:
- مایعات فراوان مصرف کنید تا آب از دست رفته بدن خود را جبران کنید؛
- میوه و سبزیجات فراوان مصرف کنید؛
- سعی کنید تنوع کافی را در مواد غذایی مصرفی خود داشته باشید تا بتوانید کمبودهای بدنتان را جبران کنید؛
- خصوصاً در مواردی که اسهال خونی دارید، از مصرف سرخود داروهای ضداسهال پرهیز کنید؛
- از مصرف سرخود آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید؛ چراکه ممکن است عفونت شما ویروسی باشد و با مصرف آنتی‌بیوتیک باعث از بین رفتن میکروب‌های مفید روده شوید و باعث ایجاد عفونت باکتریال فرصت‌طلب نیز شوید؛
- غذاهای آبکی مانند سوپ‌ها و آش‌ها را بیشتر مصرف کنید.
آیا مصرف آنتی‌بیوتیک برای عفونت روده ضروری است؟
خیر. زیرا همان طور که گفتیم، در بسیاری از موارد علت عفونت روده و معده ویروس‌ها هستند و خودبه‌خود بهبود می‌یابند. در این گونه موارد اگر مصرف آنتی‌بیوتیک برای عفونت روده ویروسی در نظر گرفته شود، موجب می‌شود باکتری‌های مفید درون دستگاه گوارش نیز از بین بروند و فرصت مناسبی برای رشد میکروب‌های بیماری‌زا فراهم می‌شود.
در مواردی که علتْ باکتری‌ها و انگل‌ها باشند یا اینکه نیاز باشد از عفونت ثانویه با این ارگانیسم‌ها جلوگیری شود، مصرف آنتی‌بیوتیک برای عفونت روده ضرورت می‌یابد.
باید توجه داشت که، جدای از اینکه مصرف آنتی‌بیوتیک بیهوده برای بدن مضر است، موجب ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی در ارگانیسم‌های معمول می‌شود و درمان عفونت‌های ساده با مشکل مواجه می‌شود.
Tigecycline چیست؟
یکی از داروهایی که برای عفونت‌های مختلف، ازجمله عفونت معده و روده، استفاده می‌شود تیگاکسیلین است؛ بنابراین، ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که، Tigecycline چیست. این دارو یک آنتی‌بیوتیک تتراسایکلینی تزریقی است که در موارد متعددی برای پوشش عفونت‌های پیچیده استفاده می‌شود که به آنتی‌بیوتیک‌های معمول جواب ندهد.
منبع
پرسش‌وپاسخ
- علائم عفونت روده و معده چیست؟ اسهال، استفراغ، کرامپ شکمی، بی‌حالی، تب و کم‌آبی اصلی‌ترین علائم عفونت روده و معده هستند.
- آیا مصرف آنتی‌بیوتیک برای عفونت روده و معده ضروری است؟ خیر. در اغلب موارد علت عفونت روده و معده ویروس است و نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارد.
- Tigecycline چیست؟ این دارو یک آنتی‌بیوتیک تتراسایکلینی است که برای عفونت‌های پیچیده روده و معده و به شکل تزریقی استفاده می‌شود.