تپش قلب یکی از شکایت‌های شایع افرادی است که به کلینیک‌های قلب مراجعه می‌کنند. در این مطلب می‌بینم که، برای درمان تپش قلب چه قرصی می‌تواند کمک‌کننده باشد و با سایر راه‌های درمانی آشنا خواهیم شد.
تپش قلب چیست؟
تپش قلب علامتی است که اغلب به‌عنوان ضربان قلب کوبنده یا خالی‌کردن قلب یا ضربان نامنظم قلب احساس می‌شود. اما ازنظر فیزیولوژی تپش قلب حالتی است که به‌دنبال ضربان نامنظم قلب یا آریتمی ایجاد می‌شود. مشکلات ریتم قلب (آریتمی قلب) زمانی رخ می‌دهد که سیگنال‌های الکتریکی هماهنگ‌کنندۀ ضربان قلب به‌درستی کار نکنند. سیگنال‌دهی معیوب باعث می‌شود که ضربان قلب خیلی سریع (تاکی کاردی)، خیلی کند (برادی کاردی) یا نامنظم باشد.
آریتمی‌های قلبی ممکن است با تپش قلب یا ضربان قلب تند احساس شوند و ممکن است درنتیجۀ مشکل جدی نباشند. بااین‌حال برخی از آریتمی‌های قلبی ممکن است علائم و نشانه‌های آزاردهنده داشته باشند و حتی گاهی تهدیدکنندۀ زندگی باشند.
بااین‌حال گاهی اوقات طبیعی است که یک فرد ضربان قلب سریع یا کند داشته باشد. برای مثال، ضربان قلب ممکن است با ورزش افزایش یابد یا در طول خواب کند شود.
درمان آریتمی قلبی ممکن است شامل داروها، استفاده از کاتتر، دستگاه‌های تنظیم‌کنندۀ ضربان قلب و کاشته‌شده در قفسۀ سینه یا جراحی برای کنترل یا از بین بردن ضربان قلب سریع، آهسته یا نامنظم باشد.
چه علائمی همراه با تپش قلب نگران‌کننده است؟
آریتمی قلبی ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. پزشک ممکن است هنگام معاینه شما به دلایل دیگری متوجه ضربان نامنظم قلب شود. درکل علائم و نشانه‌های آریتمی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تپش قلب؛
- ضربان قلب تند (تاکی کاردی)؛
- ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)؛
- درد قفسۀ سینه؛
- تنگی نفس؛
- اضطراب؛
- خستگی؛
- سبکی سر یا سرگیجه؛
- تعریق؛
- غش (سنکوپ) یا نزدیک به غش.
چه زمانی برای تپش قلب به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر احساس می‌کنید قلبتان خیلی سریع یا خیلی آهسته می‌تپد یا قلبتان خالی می‌کند، به پزشک مراجعه کنید. اگر تنگی نفس، ضعف، سرگیجه، سبکی سر، غش یا احساس نزدیک به غش و درد یا ناراحتی قفسۀ سینه دارید، فوراً به‌دنبال کمک پزشکی باشید.
نوعی آریتمی به‌نام فیبریلاسیون بطنی می‌تواند باعث کاهش شدید فشارخون شود. فروپاشی ضربان قلب می‌تواند در عرض چند ثانیه رخ دهد و هرچه سریع‌تر تنفس و نبض فرد متوقف می‌شود. اگر این اتفاق افتاد، این مراحل را دنبال کنید:
- با اورژانس یا با شمارۀ اضطراری منطقۀ خود تماس بگیرید؛
- اگر کسی در نزدیکی شما نیست که در زمینۀ احیای قلبی ریوی (CPR) آموزش دیده باشد، CPR را فقط با دست انجام دهید. به شدت و با سرعت ۱۰۰ تا ۱۲۰ فشار در دقیقه به مرکز قفسۀ سینه فشار دهید تا زمانی که امدادگران بیایند. شما نیازی به انجام‌دادن تنفس مصنوعی ندارید.
- اگر شما یا یکی از اطرافیانتان درمورد CPR آموزش دیده‌اید، CPR را شروع کنید. CPR می‌تواند به حفظ جریان خون به اندام‌ها کمک کند تا زمانی که شوک الکتریکی (دفیبریلاسیون) آماده شود.
چه عواملی باعث ایجاد تپش قلب می‌شوند؟
مواردی که می‌توانند باعث تپش قلب و آریتمی شوند عبارت‌اند از:
- حملۀ قلبی فعلی یا زخم ناشی از حملۀ قلبی قبلی؛
- انسداد عروق در قلب (بیماری عروق کرونر)؛
- تغییرات در ساختار قلب مانند کاردیومیوپاتی؛
- دیابت؛
- فشارخون بالا؛
- ابتلا به COVIDـ۱۹؛
- پرکاری تیروئید؛
- آپنه خواب؛
- کم‌کاری غدۀ تیروئید؛
- برخی از داروها، ازجمله داروهای سرماخوردگی و آلرژی که بدون نسخه خریداری می‌شوند؛
- مصرف بیش از حد الکل یا کافئین؛
- سوء‌مصرف مواد مخدر؛
- ژنتیک؛
- سیگارکشیدن؛
- استرس یا اضطراب.
مواردی که ممکن است خطر آریتمی قلبی و تپش قلب را افزایش دهند عبارت‌اند از:
- بیماری عروق کرونر؛
- جراحی قبلی قلب؛
- تنگی عروق قلب؛
- حملۀ قلبی؛
- دریچه‌های غیرطبیعی قلب؛
- نارسایی قلبی؛
- کاردیومیوپاتی؛
- فشارخون بالا. این وضعیت خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است باعث شود که دیواره‌های محفظه قلب چپ (بطن چپ) سفت و ضخیم شوند که می‌تواند نحوۀ حرکت سیگنال‌های الکتریکی از قلب را تغییر دهد؛
- بیماری قلبی مادرزادی. متولد‌شدن با بیماری قلبی ممکن است بر ریتم قلب تأثیر بگذارد و ضربان قلب بالا یا پایین را ایجاد کند؛
- بیماری تیروئید. داشتن غدۀ تیروئید پرکار یا کم‌کار می‌تواند خطر ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد. پرکاری تیروئید اغلب باعث ضربان قلب بالا می‌شود؛
- آپنه انسدادی خواب. این وضعیت باعث توقف تنفس در هنگام خواب می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجربه ضربان قلب آهسته (برادی کاردی) و ضربان قلب نامنظم، ازجمله فیبریلاسیون دهلیزی شود و فرد با تپش قلب از خواب بیدار می‌شود؛
- عدم تعادل الکترولیت. موادی در خون به‌نام الکترولیت‌ها، مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم، به تحریک و ارسال تکانه‌های الکتریکی در قلب کمک می‌کنند. عدم تعادل در الکترولیت‌ها، برای مثال اگر آن‌ها خیلی کم یا خیلی زیاد باشند، می‌تواند در سیگنال‌های قلب اختلال ایجاد کند و منجربه ضربان قلب نامنظم شود؛
- داروها و مکمل‌های خاص. برخی از داروهای تجویزی و برخی داروهای سرفه و سرماخوردگی، که بدون نسخه خریداری می‌شوند، می‌توانند باعث آریتمی شوند؛
- الکل زیاد. نوشیدن بیش از حد الکل می‌تواند بر تکانه‌های الکتریکی در قلب شما تأثیر بگذارد و می‌تواند احتمال ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد؛
- مصرف کافئین، نیکوتین یا مواد مخدر غیرقانونی. کافئین، نیکوتین و سایر محرک‌ها می‌توانند باعث تپش قلب شما شوند و ممکن است منجربه ایجاد آریتمی‌های جدی‌تر شوند. داروهای غیرقانونی مانند آمفتامین‌ها و کوکائین ممکن است به شدت بر قلب تأثیر بگذارند و باعث بسیاری از انواع آریتمی یا مرگ ناگهانی به‌دلیل فیبریلاسیون بطنی شوند.
داروی تپش قلب چیست؟
اینکه درمان مناسب و داروی تپش قلب چیست، بستگی به علت تپش قلب شما دارد. در واقع در وهلۀ اول بستگی به این دارد که، آیا شما ضربان قلب سریع (تاکی کاردی) دارید یا ضربان قلب آهسته (برادی کاردی). برخی از آریتمی‌های قلبی نیازی به درمان ندارند. پزشک شما ممکن است معاینات منظم را برای نظارت بر وضعیت شما توصیه کند.
استفاده از قرص تپش قلب معمولاً در صورتی موردنیاز است که ضربان قلب نامنظم باعث علائم قابل‌توجهی شود یا این بیماری شما را در معرض خطر مشکلات قلبی جدی‌تر قرار دهد. درمان آریتمی قلبی ممکن است شامل قرص تپش قلب، درمان‌هایی مانند مانور واگ، کاردیوورژن، روش‌های کاتتر یا جراحی قلب باشد.
قرص تپش قلب
قرص قلبِ مورد استفاده برای درمان آریتمی قلبی به نوع آریتمی و عوارض احتمالی بستگی دارد.
برای مثال، داروهای کنترل ضربان قلب و بازگرداندن ریتم طبیعی قلب اغلب برای اکثر افراد مبتلابه تاکی کاردی تجویز می‌شوند.
اگر فیبریلاسیون دهلیزی دارید، ممکن است برای جلوگیری از لخته‌شدن خون داروهای رقیق‌کنندۀ خون مانند آپیکسابان (الیکوییس)، که از پرمصرف‌ترین انواع قرص قلب است، تجویز شود. بسیار مهم است که داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید تا خطر عوارض را کاهش دهید. یکی از انواع قرص تپش قلب، که علاوه بر آریتمی در انواع دیگر بیماری‌های قلبی نیز استفاده می‌شود، داروهای بتا بلوکر مانند پروپرانولول و متوپرولول است. این داروها از ضربان قلب بالا و کنترل‌نشده جلوگیری می‌کنند و بار تحمیلی قلب را کاهش می‌دهند.
داروهای مسدودکنندۀ کانال کلسیمی، مانند آمیلودیپین (نورواسک)، نیز در بعضی از انواع تپش قلب کاربرد دارند.
درمان‌های غیردارویی تپش قلب
درمان‌های آریتمی قلبی شامل مانور واگ و کاردیوورژن برای توقف ضربان نامنظم قلب است.
اگر به‌دلیل تاکی کاردی فوق بطنی ضربان قلب بسیار سریع دارید، پزشک ممکن است مانور واگ را توصیه کند. مانورهای واگ روی سیستم عصبی، که ضربان قلب شما را کنترل می‌کند (اعصاب واگ)، تأثیر می‌گذارند و اغلب باعث کاهش ضربان قلب می‌شوند. برای مثال، ممکن است بتوانید با حبس‌کردن نفس و زورزدن، غوطه‌ورکردن صورت خود در آب یخ یا سرفه آریتمی را متوقف کنید. مانورهای واگ برای همۀ انواع آریتمی مفید نیستند.
کاردیوورژن یک روش برای تنظیم مجدد ریتم قلب است که ممکن است با کمک دارو یا به‌عنوان یک روش انجام شود. اگر نوع خاصی از آریتمی مانند فیبریلاسیون دهلیزی دارید، ممکن است پزشک شما این درمان را توصیه کند.
در طول عمل کاردیوورژن، یک شوک از طریق پنل‌ها یا تکه‌های روی قفسۀ سینه به قلب شما وارد می‌شود. جریان الکتریکی بر تکانه‌های الکتریکی در قلب شما تأثیر می‌گذارد و می‌تواند ریتم طبیعی را بازگرداند.