سقط جنین یکی از مسائل حساس و پیچیده در زمینه بهداشت زنان است که به‌ویژه در دوران بارداری موردتوجه قرار می‌گیرد. این اتفاق ناراحت‌کننده، اغلب به دلیل توقعات خانواده، نه‌تنها بر جسم و روان مادر بلکه بر کل خانواده تأثیر می‌گذارد. بررسی علل و عوامل مؤثر در سقط جنین، اهمیت زیادی در برقراری سلامت مادر و جنین دارد.
عوامل متعددی می‌توانند به‌عنوان علل سقط جنین مطرح شوند که از جمله آنها می‌توان به موارد ژنتیکی، عوامل محیطی، مشکلات هورمونی، مشکلات رحمی، عفونت‌ها، و مشکلات خونی اشاره کرد.
در این مقاله، به بررسی و تحلیل این عوامل می‌پردازیم تا بهترین راهکارها برای پیشگیری و مدیریت این موضوع مهم را شناسایی کنیم.
سقط جنین در ماه اول به چه صورت است؟
سقط زودرس در سه‌ماهه اول بارداری (در ۱۲-۱۴ هفته اول بارداری) است. حالا سقط جنین در ماه اول می‌تواند اتفاق بیفتد یا به‌طورکلی در سه‌ماهه اول بارداری. در مقایسه با سقط‌جنین‌های دیگر، سقط‌جنین‌های زودرس نیاز به مراقبت و پیگیری پزشکی کمتری دارند که باعث می‌شود به طور قابل‌توجهی مقرون‌به‌صرفه‌تر از دیگر سقط‌ها باشند.
منظور از بارداری در مراحل اولیه، سه‌ماهه اول است که گزینه‌های مختلفی برای سقط جنین فراهم می‌کند. اگر بارداری کمتر از ۱۰ هفته باشد (از اولین روز آخرین قاعدگی اندازه‌گیری شده و با سونوگرافی در درمانگاه تأیید شده است) می‌توان سقط‌های اولیه را با جراحی یا با دارو انجام داد. داشتن گزینه سقط جنین دارویی که به آن سقط دارویی نیز گفته می‌شود، از مزایای خاص سقط‌جنین‌های زودرس است. بعد از ۱۰ هفته سقط جنین با دارو به‌تنهایی امکان‌پذیر نیست و پایان‌دادن به بارداری در این مرحله نیاز به عمل جراحی دارد.
روش های سقط جنین چگونه انجام می‌شوند؟
سقط‌های زودهنگام در سه‌ماهه اول بارداری را می‌توان با دارو یا جراحی انجام داد. سقط جنین با جراحی برای اکثر بیماران بی‌خطر و مؤثر است. بیماران می‌توانند هر دو گزینه را با پزشکان در میان بگذارند و بهترین روش را برای آنها انتخاب کنند. در اینجا دو نوع سقط جنین را مورد بررسی قرار می‌دهیم. این دو نوع عبارت‌اند از:
سقط دارویی
در مرکز جامع سلامت زنان، سقط‌های پزشکی (سقط‌های دارویی) را برای ۱۰ هفته اول بارداری پیشنهاد می‌کنند.
در سقط دارویی از ترکیب دو دارو برای پایان‌دادن به بارداری استفاده می‌شود. اولین دارو میفپریستون (با نام تجاری Mifeprex) است که برای جلوگیری از رشد بارداری و تضعیف چسبندگی آن به رحم استفاده می‌شود.
داروی دوم میزوپروستول (با نام تجاری Cytotec) است که ۶ تا ۴۸ ساعت پس از میفپریستون مصرف می‌شود. این دارو در منزل مصرف قابل‌مصرف است و باعث دفع بارداری از رحم می‌شود. پزشکان مطمئن می‌شوند که هر بیمار دقیقاً می‌داند قبل از ترک کلینیک برای تکمیل فرایند سقط دارویی، چه کاری باید انجام دهد و چه انتظاری دارد.
هنگامی که رحم شروع به دفع بارداری می‌کند، گرفتگی و خونریزی رخ می‌دهد. خونریزی و لکه بینی می‌تواند چندین‌روزه (تا چند هفته) پس از سقط دارویی ادامه داشته باشد.
۷ تا ۱۴ روز پس از مصرف داروی دوم (میزوپروستول)، مراجعه بیماران به کلینیک برای پیگیری ضروری است. این امر برای آن است که سقط جنین با استفاده از سونوگرافی کامل شود و پزشکان بتوانند در این زمان یک روش کنترل بارداری را شروع کنند.
اگر حاملگی با موفقیت خاتمه نیابد، دارویی که در حین سقط پزشکی مصرف می‌شود، می‌تواند باعث نقص مادرزادی شود که در کمتر از ۵ درصد بیماران رخ می‌دهد.
سقط جنین جراحی
سقط‌های زودهنگام با جراحی در سه‌ماهه اول بارداری، به بارداری خاتمه می‌دهند. سقط‌های جراحی، بر خلاف سقط‌های دارویی، تا ۲۲ هفته در درمانگاه‌ها قابل‌انجام است. بااین‌حال، سقط‌هایی که توسط جراحی انجام می‌شوند؛ ۱۲ هفته یا زودتر (سه‌ماهه اول)، هزینه کمتری دارند و خطر عوارض کمتری نسبت به سقط‌های جراحی بعدی دارند.
سقط‌های جراحی سه‌ماهه اول، در کلینیک با بی‌حسی موضعی و داروهای مسکن اختیاری خوراکی یا وریدی انجام می‌شوند. در طول عمل، اسپکولوم (وسیله‌ای برای باز کردن دهانه رحم) وارد واژن می‌شود، دهانه رحم کمی باز می‌شود و یک لوله کوچک برای برداشتن جنین با استفاده از ساکشن (وکیوم) وارد می‌شود. این روش معمولاً فقط ۵-۱۰ دقیقه طول می‌کشد.
در طول سقط جنین جراحی و برای مدت کوتاهی پس از آن، بیماران ممکن است گرفتگی شدید را تجربه کنند. خونریزی و لکه بینی اغلب برای چند روز یا چند هفته پس از عمل نیز رخ می‌دهد.
بعد از سقط جراحی نیازی به پیگیری نیست مگر اینکه عوارض مربوط به سقط شروع شود. ما به بیماران توصیه می‌کنیم که برای معاینه سالانه پاپ‌اسمیر، معاینه فیزیکی و درخواست‌های مجدد کنترل بارداری به پزشک مراجعه کنند.
علل سقط جنین چیست؟
شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که علل سقط جنین چیست؟ در این بخش به بررسی این عوامل می‌پردازیم.
چه چیزی باعث سقط جنین می شود؟
ناهنجاری‌های کروموزومی باعث حدود ۵۰ درصد از تمام سقط‌ها در سه‌ماهه اول (تا ۱۳ هفته) بارداری می‌شود. کروموزوم‌ها ساختارهای ریز درون سلول‌های بدن شما هستند که حامل ژن‌های شما هستند. ژن‌ها همه ویژگی‌های فیزیکی فرد، مانند جنسیت، رنگ مو و چشم و گروه خونی را تعیین می‌کنند.
در طول لقاح، زمانی که تخمک و اسپرم به هم می‌پیوندند، دو مجموعه کروموزوم به هم می‌رسند. اگر یک تخمک یا اسپرم کروموزوم های بیشتری یا کمتر از حد طبیعی داشته باشد، جنین تعداد غیرطبیعی خواهد داشت. با رشد یک تخمک بارور شده به جنین، سلول‌های آن چندین بار تقسیم و تکثیر می‌شوند. ناهنجاری‌ها در طول این فرایند نیز منجر به سقط‌جنین می‌شود. اکثر مشکلات کروموزومی به طور تصادفی رخ می‌دهد. به طور کامل مشخص نیست که چرا این اتفاق می‌افتد. عوامل متعددی ممکن است باعث سقط جنین شوند:
- عفونت
- قرارگرفتن در معرض بیماری‌های TORCH(گروهی از عفونت‌های مادرزادی)
- ناهنجاری‌های رحم
- دهانه رحم ناتوان
- عوامل سبک زندگی مانند سیگارکشیدن، نوشیدن الکل یا استفاده از مواد مخدر تفریحی
- اختلالات سیستم ایمنی مانند لوپوس
- بیماری کلیوی شدید
- بیماری قلبی مادرزادی
- دیابتی که کنترل نشده
- بیماری تیروئید
- تابش تشعشع
- برخی داروها، مانند داروی آکنه ایزوترتینوئین
- سوءتغذیه شدید
هیچ مدرک علمی وجود ندارد که استرس، ورزش، فعالیت جنسی یا استفاده طولانی‌مدت از قرص‌های ضدبارداری باعث سقط جنین شود. در هر شرایطی که هستید، مهم است که خودتان را به‌خاطر سقط جنین سرزنش نکنید. بیشتر سقط‌های جنین هیچ ربطی به کاری که شما انجام داده‌اید یا انجام نداده‌اید ندارد.