آلرژی یا همان حساسیت مشکلی است که ممکن است برای هر فرد در طول زندگی به وجود بیاید. این مشکل علل مختلفی دارد، بعضا می‌تواند به صورت حساسیت فصلی بروز ند یا حساسیت غذایی و دارویی، اما راه درمان آن می‌تواند استفاده از یک داروی ضد حساسیت باشد. داروهای ضد حساسیت یا آنتی هیستامین ها می‌توانند علائم آلرژی را کاهش دهند. البته این داروها بسیار متنوع هستند و بهتر است بدون نسخه از آنها استفاده نکنید. اگر حساسیت پیدا کرده‌اید، آبریزش بینی دارید، جایی از پوست بدنتان خارش دارد یا علائم دیگری که به حساسیت مربوط می‌شوند را حس می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید تا بعد از تشخیص، برای شما داروی ضد حساسیت تجویز کند. برای شناخت آنتی‌هیستامین، انواع آن، کاربردها، روش مصرف و… در ادامه با ما در بهستان دارو همراه باشید.
آنتی هیستامین چیست؟
هیستامین در بدن باعث ایجاد حساسیت می‌شود. آنتی هیستامین ها اثر این ماده را خنثی می‌کنند و باعث کاهش علائم آلرژی می‌شوند. بنابراین آنتی هیستامین ها داروهایی هستند که از آنها برای درمان آلرژی استفاده می‌شود.
از هر یک سه نفر یک نفر در زندگی خود آلرژی را تجربه میکند؛ بنابراین شناخت آنتی‌هیستامین‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد. این داروها به شکل‌های مختلفی در داروخانه‌ها در دسترس هستند که شما باید با توجه به علائم و شدت آنها، نوع مناسبی که پزشک برایتان تجویز میکند را مصرف کنید.
توصیه می‌کنیم با شروع فصل پاییز، در صورتی که فرزند کوچکی در خانه دارید، مطلب تشخیص آلرژی در کودکان را مطالعه کنید.
آنتی هیستامین در بدن چگونه عمل میکند؟
داروهای آنتی هیستامینی اثرات ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین در بدن را مسدود می‌کنند. سیستم ایمنی بدن برای محافظت از ما در برابر عفونت، هیستامین تولید میکند. هیستامین به محل عفونت می‌رود و سلول‌های ایمنی و مایعات بدن را نیز به محل آسیب می‌فرستد.
اگر آلرژی داشته باشید، سیستم ایمنی به چیزهایی مانند گرده گل که مضر نیستند واکنش نشان می‌دهد. همین موضوع باعث می‌شود که بدن شما بیش از حد هیستامین تولید کند و باعث حساسیت شود. این حساسیت خودش را به‌صورت التهاب در ریه‌ها، گلو، بینی، سینوس‌ها، دستگاه گوارش و پوست نشان می‌دهد.
موارد استفاده از آنتی هیستامین چیست؟
این داروها به کاهش علائم آلرژی مانند عطسه، آبریزش بینی، بثورات پوستی و خارش کمک می‌کنند. آنتی‌هیستامین‌ها معمولا برای شرایط آلرژیک زیر کاربرد دارند:
· کهیر
· حساسیت دارویی
· اگزمای خارش‌دار یا درماتیت
· ورم آلرژیک ملتحمه چشم (درد، خارش چشم)
· آسم آلرژیک
· حالت تهوع و استفراغ بیماری به خصوص در مسافرت
· سرگیجه
· نیش حشرات
انواع آنتی هیستامین
اگر حساسیت خفیف تا متوسطی دارید، می‌توانید از آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه استفاده کنید، اما اگر حساسیتتان شدید است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا نوع مناسبی از آنتی هیستامین را برای شما تجویز کند. در ادامه انواع آنتی‌هیستامین را به شما معرفی می‌کنیم:
· نوع اول: آنتی‌هیستامین‌های آرام بخش (که معمولا باعث خواب آلودگی می‌شوند)
· دومین نوع: آنتی‌هیستامین‌های غیر آرام بخش (که معمولا باعث خواب آلودگی نمی‌شوند)
آنتی‌هیستامین‌های آرام بخش
نسل اول آنتی هیستامین‌ها از همین آنتی‌هیستامین‌های آرام‌بخش هستند. این داروها به‌راحتی از راه خون وارد مغز می‌شوند و به شما احساس خواب‌آلودگی می‌دهند. گاهی اوقات که به دلیل آلرژی خواب شما به هم می‌ریزد و نمی‌توانید بخوابید، پزشک معمولا برای شما این نوع آنتی‌هیستامین را تجویز میکند.
دقت کنید که بعد از مصرف آنتی‌هیستامین‌های آرام‌بخش از رانندگی و کار با ماشین‌آلات خطرناک خودداری کنید. آنتی‌هیستامین‌های آرام‌بخشی که بدون نسخه در داروخانه‌ها موجودند عبارت‌اند از:
· کلرفنامین مالئات (مثل پیریتون)
· کلماستین (مثل تاوگیل)
· سیپروهپتادین هیدروکلراید (مثل پریاکتین)
· پرومتازین هیدروکلراید (مثل فنرگان)
برخی دیگر از این داروها فقط با نسخه پزشک در دسترس هستند؛ پس اگر حساسیت شدید دارید و باید یکی از این داروها را مصرف کنید، حتما با مشورت پزشک این کار را انجام دهید. این داروها عبارت‌اند از:
· سیناریزین (مثل استوگرون)
· پرومتازین تئوکلات (مثل آوومین)
· سیکلیزین
آنتی‌هیستامین‌های غیر آرام بخش
به این داروها، آنتی هیستامین‌های نسل دوم می‌گویند، زیرا جدیدتر هستند و معمولا هم باعث خواب‌آلودگی نمی‌شوند. البته این شرایط از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ممکن است این داروها در برخی افرادی ایجاد خواب‌آلودگی کنند. آنتی‌هیستامین‌های غیر آرام بخش را می‌توان از داروخانه‌ها و بدون نسخه تهیه کرد. این داروها عبارت‌اند از:
· آکریواستین (مثل بنادریل)
· ستیریزین هیدروکلراید (مثل پیریتز)
· لوراتادین (مثل کلاریتین)
برخی از آنتی‌هیستامین‌های غیر آرام بخش فقط با نسخه قابل استفاده هستند. فکسوفنادین که در درمان آلرژی و حساسیت‌های شدید استفاده می‌شود، از این نوع دارو است.
نحوه مصرف آنتی هیستامین
قبل از مصرف آنتی هیستامین، باید ببینید که چه چیزی باعث ایجاد آلرژی در شما شده است. در صورتی که ماده آلرژن را پیدا و آن را حذف کنید، علائم هم کم‌کم بهبود پیدا می‌کنند و دیگر نیازی به مصرف آنتی‌هیستامین نخواهید داشت.
اگر به چیزی که معمولا با آن در ارتباط هستید حساسیت دارید، باید دوره طولانی‌تری درمان را ادامه دهید. ممکن است لازم باشد که همیشه آنتی‌هیستامین مصرف کنید، اما این مورد را پزشک باید برای شما تجویز کند. نحوه مصرف این دارو به نوع آن هم بستگی دارد. مثلا نحوه مصرف آنتی هیستامین قرص با شربت و قطره متفاوت است و تمام این‌ها را پزشک مشخص میکند. بهترین زمان مصرف این داروها را در ادامه برای شما آورده‌ایم:
· هر روز (برای کمک به کنترل علائم روزانه)
· فقط زمانی که علائم دارید
· قبل از قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت‌زا
اکثرا بیشتر افراد بدترین علائم آلرژی را بین ساعت ۴ الی ۶ صبح تجربه می‌کنند؛ پس مصرف آنتی هیستامین قبل از خواب می‌تواند کاری کند که در این ساعات علائمی نداشته باشید و بهتر بخوابید.
عوارض جانبی مصرف آنتی هیستامین
آنتی‌هیستامین‌ها معمولا به‌عنوان داروهای بی‌خطر در نظر گرفته می‌شوند، اما آنها هم مانند سایر داروها یک سری عوارض جانبی دارند که قبل از مصرف بهتر است از آنها اطلاع داشته باشید. آنتی‌هیستامین‌های آرام بخش ممکن است باعث خواب‌آلودگی شوند. در واقع حتی ممکن است بعد از مصرف این دارو به اندازه یک روز کامل احساس خواب‌آلودگی کنید.
به همین دلیل است که بعد از مصرف آنتی‌هیستامین، باید از انجام کارهایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند پرهیز کنید. مصرف قطره آنتی‌هیستامین هم ممکن است موجب ایجاد مزه تلخ در دهان شود. به جز این موارد، عوارض دیگری برای این داروها ثبت نشده است.
آنتی هیستامین و آنافیلاکسی
واکنش‌های آلرژیک بدن آنافیلاکسی نام دارند. آنتی‌هیستامین‌ها داروهای مناسبی برای درمان آنافیلاکسی نیستند. این داروها به کاهش علائم آلرژی کمک می‌کنند، اما نباید در زمان آنافیلاکسی استفاده شوند، چون ممکن است مشکلات زیر را ایجاد کنند:
داروهای ضد حساسیت به کاهش علائم آلرژی کمک می‌کنند. اما آنها درمان مناسبی برای یک واکنش آلرژیک بسیار بد به نام آنافیلاکسی نیستند. این می‌تواند باعث شود:
· مشکل در تنفس
· مشکل در بلع
· متورم شدن زبان و گلو
· نبض و ضربان قلب سریع
· احساس ضعف و سرگیجه
· احساس بیمار بودن
آنافیلاکسی می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ پس اگر علائم این بیماری را دارید، به‌هیچ‌وجه آنتی‌هیستامین مصرف نکنید و فقط فورا به پزشک مراجعه کنید.
چه کسانی نباید آنتی‌هیستامین مصرف کنند؟
مادران باردار و شیرده باید قبل از مصرف آنتی‌هیستامین با پزشک مشورت کنند. این داروها ممکن است برای کودکان هم خطر داشته باشند و بر یادگیری آنها تاثیر بگذارند. همچنین در صورت داشتن شرایط زیر، قبل از مصرف آنتی هیستامین حتما با پزشک مشورت کنید:
· دیابت
· بزرگ شدن پروستات یا مشکلات دفع ادرار
· صرع
· بیماری قلبی
· فشار خون بالا
· افزایش فشار چشم (آب سیاه)
· تیروئید پرکار
نتیجه گیری
آنتی هیستامین‌ها داروهایی هستند که اثر ماده شیمیایی هیستامین در بدن را خنثی می‌کنند و علائم حساسیت را کاهش می‌دهند. نوع آنتی‌هیستامینی که مصرف می‌کنید به نوع و میزان آلرژی شما بستگی دارد. برخی از انواع این دارو بدون نسخه در دسترس هستند، اما اگر علائم آلرژی دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا آنتی هیستامین باعث افزایش وزن می‌شود؟
آنتی‌هیستامین‌ها در برخی افراد منجر به افزایش اشتها و اضافه وزن می‌شوند.
آیا می‌توان چند نوع آنتی هیستامین را با هم مصرف کرد؟
اگر پزشک این کار را تجویز کرده است می‌توانید از دستور مصرف او پیروی کنید، در غیر این صورت از انجام این کار خودداری کنید.
چقدر طول می‌کشد تا آنتی‌هیستامین اثر خود را بگذارد؟
این موضوع به نوع آنتی‌هیستامین بستگی دارد، اما معمولا بین ۳۰ دقیقه الی ۲ ساعت طول می‌کشد تا این دارو اثر کند.