حاملگی پوچ که به‌اصطلاح به آن بارداری مولار می‌گویند، زمانی اتفاق می‌افتد که مشکلی در تخمک بارور شده وجود داشته باشد؛ به این معنی که جنین و جفت پس از لقاح به شکلی که باید، رشد نمی‌کنند. بارداری مولار نمی‌تواند زمان زیادی باقی بماند. این بارداری خیلی اتفاقی رخ می‌دهد و نادر است.
اصطلاح بیماری تروفوبلاستیک حاملگی (GTD) چندین بیماری حاملگی را در بر می‌گیرد که شامل تبدیل بافت جفت به سرطان یا سرطان‌هایی است که از بافت جفت منشأ می‌گیرند.
انواع اصلی GTD عبارت‌اند از:
- مول هیداتی فرم (همچنین به‌عنوان حاملگی مولار یا حاملگی پوچ شناخته می‌شود؛ این شایع‌ترین شکل است)
- نئوپلازی تروفوبلاستیک حاملگی (همچنین به‌عنوان بیماری تروفوبلاستیک حاملگی پایدار یا GTD پایدار شناخته می‌شود).
حاملگی مولار نوعی بارداری غیرطبیعی است که در آن بافتی شبیه به جفت تشکیل می‌شود و گاهی به دیواره رحم حمله می‌کند. در بیشتر موارد، زن باردار مجبور به سقط جنین می‌شود و جنین را از بدن خود خارج می‌کند یا با یک روش جراحی به نام دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) جسم برداشته می‌شود. این روش تخلیه رحم نیز نام دارد.
علت بارداری مولار ناشناخته است، اما یک عامل خطر کلیدی سن مادر است. زنان کمتر از ۲۰ سال یا بیشتر از ۴۰ سال بیشتر در معرض خطر هستند. اگر این نوع بارداری به‌موقع شناسایی شود؛ ۱۰۰ درصد قابل‌درمان است.
علائم حاملگی پوچ چیست؟
علائم حاملگی پوچ یا بارداری مولار می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی واژینال در اوایل بارداری
- ظاهر غیر طبیعی حفره رحم در اولین سونوگرافی به نام الگوی «طوفان برفی»
به‌ندرت، زمانی که تشخیص تا اواخر بارداری انجام نشود، علائم عبارت‌اند از:
- رحم بزرگ‌تر از حد انتظار
- بی‌حرکتی جنین
- نبود ضربان قلب
- تهوع صبحگاهی بسیار شدید
- فشارخون بالا (شروع زودرس بیماری‌های فشارخون بارداری)
عوامل خطر برای حاملگی پوچ چیست؟
علت حاملگی پوچ یا بارداری مولار ناشناخته است، اما عوامل خطر عبارت‌اند از:
- سن مادر: کمتر از ۲۰ یا بیشتر از ۴۰ سال باشد
- نژاد: زنان آسیایی در معرض خطر بیشتری هستند
- کمبودهای غذایی: از جمله کمبود فولات، بتاکاروتن یا پروتئین می‌توانند عوامل خطرناک برای بارداری مولار باشند
- سابقه قبلی بیماری تروفوبلاستیک حاملگی: میزان عود کردن این بیماری یک در ۱۰۰ است
حاملگی پوچ تا چند هفته ادامه دارد؟
بارداری مولار در نتیجه یک ناهنجاری رخ می‌دهد که اسپرم تخمک را بارور می‌کند اما با وجود رشد، تقسیم‌شدن و نتیجه مثبت تست بارداری، هیچ جنینی وجود ندارد و منجر به تولد نوزاد نمی‌شود.
حاملگی‌های مولار به دو نوع کامل و جزئی تقسیم می‌شوند که از نظر ساختار ژنتیکی، رشد و احتمال نیاز به درمان اضافی، متفاوت هستند. بارداری مولار نسبتاً نادر است و تقریباً در یک مورد از هر ۶۰۰ بارداری در جهان اتفاق می‌افتد.
حاملگی مولار کامل
در بارداری مولار کامل، ژنتیک مادر در تخمک در زمان لقاح از بین می‌رود. معمولا در چنین مواقعی لقاح با یک یا دو اسپرم صورت می‌گیرد و یک تخمک بارور شده فقط از ژنتیک مردانه تشکیل می‌شود. در بارداری مولار کامل، جنین به‌هیچ‌وجه رشد نمی‌کند، اما بافت جفت به‌سرعت رشد می‌کند. این نوع بارداری بسیار غیرطبیعی است و کیست‌های زیادی را تشکیل می‌دهد.
اگر بارداری مولار کامل درمان نشود، معمولاً در هفته ۱۶ تا ۱۸ بارداری جنین سقط می‌شود. با این حال، تشخیص معمولاً زودتر در نتیجه خونریزی غیرطبیعی یا با سونوگرافی اولیه اتفاق می‌افتد.
حاملگی مولار جزئی
در حاملگی مولار جزئی به‌جای دو کروموزوم معمولی، سه دسته کروموزوم وجود دارد که به آن تریپلوئیدی نیز می‌گویند. ماده ژنتیکی مادر از تخمک حفظ می‌شود، اما تخمک به‌جای یک اسپرم توسط دو اسپرم بارور می‌شود.
از آن‌جایی‌که جنین نیز دارای کروموزوم‌های نر و ماده است، می‌تواند برای مدت کوتاهی رشد کند، اما به دلیل عدم تعادل بین کروموزوم‌های نر و ماده، رشد بسیار غیرطبیعی است و هرگز نمی‌تواند به نوزاد تبدیل شود.
تشخیص و درمان حاملگی پوچ به چه صورت است؟
بارداری مولار یا حاملگی پوچ معمولاً پس از سونوگرافی غیر طبیعی تشخیص داده می‌شود. ترکیبی از سابقه خونریزی با سونوگرافی غیر طبیعی معمولاً شواهد کافی برای تشخیص است.
درمان اولیه برای حاملگی مولار، برداشتن بافت از رحم با تخلیه جراحی است که به D و C نیز معروف است. در طی این روش، دهانه رحم گشاد می‌شود تا کورت ساکشن وارد و بافت غیر طبیعی خارج گردد. گاهی در برخی موارد حاملگی مولار نسبی، بافت مولر ممکن است با تخلیه پزشکی برداشته شود. در چنین مواقعی درمان دارویی نیز برای مادر تجویز می‌شود.
پس از تخلیه، مقداری از بافت برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود تا تشخیص حاملگی مولار تایید شود.
در برخی موارد که سقط جنین رخ می‌دهد، بافت ارسال شده به آزمایشگاه ممکن است نشان دهد که حاملگی مولار حتی زمانی که مشکوک نبوده است، رخ داده است.
نکته مهم اینجاست که در اکثر مواقع، مادر می‌تواند برای بارداری مجدد بعد از حاملگی پوچ اقدام کند و بارداری و جنین سالمی داشته باشد.
علت اصلی بارداری مولار چیست؟
بارداری مولار زمانی اتفاق می‌افتد که لقاح تخمک توسط اسپرم اشتباه می‌شود. این منجر به رشد سلول‌های غیرطبیعی یا خوشه‌هایی از کیسه‌های پر از آب در داخل رحم می‌شود. بارداری مولار به دلیل عدم تعادل در مواد ژنتیکی (کروموزوم‌ها) در بارداری ایجاد می‌شود.
دیگر علت‌های حاملگی پوچ عبارت‌اند از:
- بارداری مولار به طور تصادفی اتفاق می‌افتد و ارتباطی به هیچ یک از والدین ندارد
شما ممکن است احتمال بارداری مولار را داشته باشید اگر:
- در زمان بارداری یک نوجوان، جوان یا بالای ۴۵ سال باشید
- قبلاً بارداری مولار داشته باشید
روش‌های تشخیص حاملگی پوچ
اصلی‌ترین روش‌های تشخیص حاملگی پوچ از طریق آزمایش خون و ادرار انجام می‌شود.
جفت، hCG را در جریان خون آزاد می‌کند و بدن بقیه این ماده را از طریق ادرار دفع می‌کند. در حاملگی مولار هم hCG تولید می‌شود اما سطح آن می‌تواند بسیار بالاتر از حد طبیعی باشد. بنابراین اندازه‌گیری سطح hCG در خون و ادرار می‌تواند به تشخیص بارداری مولار کمک کند.
عدد بتا در حاملگی مولار چند است؟
همانطور که گفتیم میزان hCG در حاملگی مولار از حدی که باید بسیار بیشتر است. این عدد اغلب در حاملگی پوچ بیش از ۱۰۰۰۰۰ IU/L است.
قرص مناسب برای سقط جنین در حاملگی مولار چیست؟
حاملگی مولار یا پوچ، مسئله بسیار حساس و نادری است و توصیه می‌شود که تمام فرایند حتما زیر نظر متخصص زنان انجام شود. بعضا پزشک ماما تشخیص می‌دهد که برای خارج کردن بافت حاملگی پوچ از برخی قرص‌ها به صورت دهانی و واژینال استفاده شود. با این حال قرص میزوپروستول برای این فرایند توصیه نمی‌شود؛ چون این امکان وجود دارد که پیچدگی‌های مرتبط با این حاملگی و حاملگی‌های بعدی را افزایش دهد. در این روش احتمال خونریزی واژینال در مادر بسیار زیاد است و این احتمال وجود دارد که تمام جفت به صورت کامل از رحم خارج نشود.