معرفی انواع واکسن HPV و نحوه تزریق آن

واکسن HPV به طور معمول به واکسن ۹ ظرفیتی ویروس پاپیلومای انسانی اشاره دارد، این واکسن برای جلوگیری از عفونت انواع خاصی از ویروس پاپیلوم انسانی به کار می‌رود.

با توجه به اینکه انواع واکسن HPV عموما علیه ۹ تایپ خاص از این ویروس استفاده می‌گردد (۶, ۱۱, ۱۶, ۱۸, ۳۱, ۳۳, ۴۵, ۵۲, ۵۸)، به 9vHPV یا واکسن ۹ ظرفیتی ویروس پاپیلومای انسانی نیز معروف است. البته انواع دیگری از واکسن های اچ پی وی نیز موجود است که در ادامه توضیح داده می‌شود.

واکسن HPV جزء واکسن‌های نسل دوم محسوب می‌گردد که با فناوری نو ترکیب ساخته میشوند، در نتیجه فاقد خطر ایجاد عفونت است که معمولا در واکسن‌های سنتی وجود دارد. این واکسن میتواند هم از عفونتها و بیماریهای کم خطر و هم حاد که ممکن است توسط ویروس HPV ایجاد گردند پیشگیری نماید.

بیشتر بدانید : ویروس اچ پی وی چیست؟

ویروس پاپیلوم انسانی (HPV)

ویروس پاپیلوم انسانی (Human papilloma virus) که به اختصار HPV خوانده میشود در واقع به گروه کاملا شایعی از ویروسها اشاره میکند که در حالت نرمال در اغلب انسانها هیچ عارضه خاصی ایجاد نمی‌کنند. با این وجود تعدادی از گونه‌های این ویروس میتوانند موجب زگیل ناحیه تناسلی (genital warts) و همچنین سرطان شوند.

از جمله ضایعاتی که برخی از انواع HPV ایجاد می‌کنند ایجاد توده‌های بافتی بدون درد است که در نواحی اطراف واژن، آلت تناسلی و مقعد مشاهده میشوند.

انواع واکسن HPV

سازمان غذا و داروی آمریکا تاکنون سه واکسن HPV را تایید کرده است. مهمترین تفاوت این واکسن‌ها در واقع تعداد و نوع سویه ویروسی است که پوشش میدهند.

واکسن HPVدو ظرفیتی (2vHPV)

برای پیشگیری از سویه‌های ۱۶ و ۱۸ ویروس پاپیلوم انسانی به کار میرود. این واکسن هم اکنون در برخی از کشورهای جهان مورد استفاده قرار میگیرد اما در کشورهایی مانند ایالات متحده منسوخ شده است.

واکسن چهار ظرفیتی (4vHPV)

این نوع از واکسن می‌تواند علاوه بر سویه‌های ۱۶ و ۱۸ علیه سویه‌های ۶ و ۱۱ نیز موثر باشد و همچنین از بروز زگیل تناسلی جلوگیری کند.

واکسن نه ظرفیتی (9vHPV)

این واکسن رایجترین واکسن نوع خود است که در بالا توضیح داده شد و بیشترین ظرفیت پیشگیری از عفونتهای ناشی از ویروس پاپیلوم انسانی را دارد.

بیشتر بدانید : راه‌های انتقال hpv چیست؟

گارداسیل چیست؟

حتما هنگام تحقیق در مورد انواع واکسن های HPV نام گارداسیل را هم مشاهده کرده‌اید. خود کلمه گارداسیل (Gardasil) به تنهایی به واکسن ۴ ظرفیتی ویروس پاپیلوم انسانی اشاره دارد اما گارداسیل ۹ (Gardasil 9) به نوع ۹ ظرفیتی واکسن HPV گفته میشود.

در ایالات متحده گارداسیل ۹ در سال ۲۰۱۷ جایگزین گارداسیل شد و در واقع واکسن چهار ظرفیتی از مدار سیستم پیشگیری خارج گردید.

موارد استفاده واکسن HPV

به طور معمول واکسن های HPV برای پیشگیری بیماری‌ها و ضایعات دیس پلاستیکی است که میتواند توسط ویروس پاپیلوم انسانی ایجاد شود.

نحو اثر واکسن پاپیلوم انسانی

هرچند که نحوه اثر این واکسن بر ویروس‌های HPV کاملا شناسایی نشده است، ولی برخی تحقیقات نشان داده‌اند که میزان آنتی‌بادی‌های مرتبط با ویروس پاپیلوم انسانی در کسانی که واکسن را دریافت نموده‌اند ۱۰ تا ۱۰۰ برابر دیگر افراد است. بنابراین مکانیسم اثر محتمل این واکسن ایجاد ایمنی همورال می‌باشد.

نحوه و میزان دریافت واکسن

استفاده واکسن HPVبصورت تزریق عضلانی (IM) صورت می‌گیرد و ناحیه تزریق معمولا ناحیه دلتوئید یا قدامی ران است. تعداد دوزهای دریافتی بستگی به سن فرد در زمان اولین واکسیناسیون دارد و میتواند بصورت یک برنامه دو یا سه دوز باشد.

بیماری های ناشی از بیماری اچ پی وی

سرطان‌های که می‌تواند پیشگیری نماید

• سرطان واژن
• سرطان فرج
• سرطان مقعد
• سرطان دهانه رحم
• سرطان اوروفارنکس و دیگر انواع سرطان سر و گردن

این سرطان‌ها توسط انواع ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ ویروس HPV ایجاد می‌شوند.

زگیل‌های مقعدی و تناسلی

به زگیل‌های آنوژنیتال نیز معروف هستند که غالبا توسط سویه‌های ۶ و ۱۱ ویروس پاپیلوم انسانی ایجاد می‌شوند.

نئوپلازی و آدنوکارسینوم

• آدنوکارسینوم دهانه رحم (سرطان غده‌ای)
• نئوپلازی دهانه رحم، فرج، واژن و مقعد

این نوع ضایعات ناشی از انواع عفونت توسط سویه‌های ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ ویروس HPV هست

واکسن HPV برای چه کسانی توصیه می‌گردد؟

• مردان و زنانی که اصلا واکسن را دریافت نکرده‌اند (۹ تا ۴۵ ساله)
• افرادی که سه دوز را کامل نکرده‌اند
• افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است و قبلا واکسن نزده‌اند یا سه دوز را کامل نکرده‌اند
• قربانیان سوء استفاده یا تجاوز جنسی

افراد ۹ تا ۱۴ ساله

اگر فرد در زمان دریافت اولین دوز واکسن HPV 9 تا ۱۴ سال داشته باشد معمولا برنامه واکسیناسیون به صورت زیر است:

• دو تزریق در یک برنامه ۱۲ ماهه (حداقل فاصله زمانی بین دو تزریق ۵ ماه می‌تواند باشد)

اگر فاصله تزریق دوم کمتر از ۵ ماه باشد باید دوز سوم نیز پس از چهار ماه از دوز دوم دریافت شود.

افراد ۱۵ تا ۴۵ سال

برای این محدوده سنی معمولا یک برنامه واکسیناسیون سه دوزی در یک دوره ۶ ماهه در نظر گرفته می‌شود. دوز اول زمان صفر در نظر گرفته میشود و سپس دوز دوم به فاصله  2-1 ماه تزریق میگردد و در نهایت در ۶ ماه دوز سوم دریافت می‌گردد.

اگر به هر دلیل روند واکسیناسیون با وقفه رو به رو شود نیاز به تکرار واکسیناسیون از اول نیست و می‌توان فقط دوزهای باقی مانده را دریافت کرد.

بیشتر بدانید : انواع مختلف ژنوتیپ های ویروس hpv

تداخل با سایر واکسن‌ها

واکسن HPV بدون مشکل خاصی همزمان با بسیاری از واکسن‌های رایج تزریق می‌شود و با هیچ یک از این واکسن‌ها تداخلی ندارد، با این وجود توصیه این است که در نقاط مختلف بدن تزرق شوند.

از جمله واکسن‌های که میتوانند همزمان با واکسن HPV دریافت گردند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• واکسن مننگوکوک (گروه‌های A، C، Y، و W-135)
• واکسن پلی‌ساکارید توکسوئید کونژوگه دیفتری
• توکسوئید کزاز
• توکسوئید دیفتری کاهش یافته
• سیاه سرفه غیر سلولی

دریافت واکسن در بارداری

براساس سازمان غذا و دارو (CDC) دریافت واکسن HPV در دوران بارداری توصیه نمی‌شود و اگر فرد حین برنامه واکسیناسیون باردار شود ادامه واکسیناسیون به بعد از دوران بارداری موکول میگردد. با این وجود دریافت واکسن در دوران شیردهی منع پزشکی ندارد، بخصوص در مادران شیرده با سن کمتر از ۲۶ سال که واکسن را قبلا دریافت نکرده‌اند توصیه رایج دریافت واکسن است.

عوارض جانبی

هر چند دریافت واکسن HPV عموما دارای عارضه جدی نیست ولی در برخی افراد میتوان عوارض زیر را مشاهده کرد:

عارضه‌های محل تزریق

• درد
• ورم
• حساسیت
• اریتم

این عوارض معمولا ظرف ۴ تا ۵ روز پس از دریافت واکسن ظاهر میشوند.

عوارض سیستمیک

• سردرد
• خستگی
• تهوع
• تب

معمولا عوارض سیستمیک به طور معمول در ظرف ۱۵ روز پس از دریافت واکسن HPV مشاهده می‌گردد.

سنکوب

در موارد بسیار کمی نیز سنکوب یا همان غش ناگهانی ثبت شده است. اما این امر نباید موجب ترس از گرفتن واکسن شود چرا که هر دارویی دارای عوارض جانبی خاصی است و همه عوارض نیز در یک فرد مشاهده نمیگردد.

منابع:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK562186/
2. https://www.cdc.gov/cancer/hpv/basic_info/hpv_oropharyngeal.htm#:~:text=HPV%20can%20infect%20the%20mouth,cancers%20in%20the%20United%20States.
3. https://www.nhs.uk/conditions/human-papilloma-virus-hpv/#:~:text=Human%20papillomavirus%20(HPV)%20is%20the,more%20than%20100%20different%20types.