فشار خون بالا چیست؟

فشارخون بالا یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که در جهان وجود دارد. در حالت عادی درون رگ‌ها فشارخون برقرار است و باعث به جریان در آمدن خون می‌شود؛ اما، زمانی که این فشار بیشتر از حد نرمال شود، مشکلات و عوارض بسیاری ایجاد خواهد شد. معمولاً به جای فشارخون بالا از کلمه فشارخون به تنهایی استفاده می‌شود؛ بنابراین، منظور از فشارخون در این مطلب فشارخون بالا است.

فشارخون بالا چه علائمی دارد؟

بهتر است پیش از هرچیز ببینیم که فشارخون بالا چه علائمی دارد. اکثر افراد مبتلا به فشارخون بالا هیچ علامتی ندارند، حتی اگر فشارخون به سطوح بسیار خطرناک برسد، باز هم ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. در واقع شاید نتوان برای این پرسش که فشارخون بالا چه علائمی دارد پاسخ دقیقی یافت؛ چراکه ممکن است یک شخص سال‌ها به فشارخون مبتلا باشد اما هیچ علامتی نداشته باشد. برخی از افراد مبتلا به فشارخون بالا ممکن است بعضی از موارد زیر را داشته باشند:

• سردرد
• تنگی نفس
• خون‌ریزی بینی
• تهوع و استفراغ
• درد چشم
• سرگیجه
• بی‌حالی

بااین‌حال این علائم مخصوص فشارخون نیستند و معمولا تا زمانی که فشارخون به مرحله شدید یا تهدیدکننده نرسد، رخ نمی‌دهند.

غربالگری فشارخون بخش مهمی از مراقبت‌های بهداشتی عمومی است. اینکه چند بار و در چه فواصلی باید فشارخون خود را چک کنید، به سن و سلامت کلی شما بستگی دارد.

حداقل هر دو سال یک ‌بار از ۱۸ سالگی از پزشک خود بخواهید فشارخون را اندازه‌گیری کند. اگر سن شما ۴۰ سال یا بیشتر است یا ۱۸ تا ۳۹ سال دارید، که در معرض خطر ابتلا به فشارخون بالا هستید، هر سال یک بار برای اندازه‌گیری فشارخون به پزشک مراجعه کنید.

در صورت داشتن فشارخون بالا یا سایر عوامل خطر بیماری قلبی، پزشک احتمالا بررسی‌های بیشتر را توصیه می‌کند.

برای کودکان ۳ ساله و بزرگ‌تر ممکن است فشارخون به ‌عنوان بخشی از معاینات سالانه در نظر گرفته شود.

چه عواملی خطر ابتلا به فشارخون را افزایش می‌دهند؟

فشارخون بالا عوامل خطر زیادی دارد، ازجمله:

• سن: خطر ابتلا به فشارخون با بالارفتن سن افزایش می‌یابد. تا حدود ۶۴ سالگی فشارخون بالا در مردان شایع‌تر است. زنان بعد از ۶۵ سالگی بیشتر در معرض ابتلا به فشارخون بالا قرار می‌گیرند.

• نژاد: فشارخون بالا به‌ویژه در میان سیاه‌پوستان رایج است.

• سابقه خانوادگی: اگر والدین یا خواهر و برادری دارید که به این بیماری مبتلا هستند، احتمال ابتلا به فشارخون بالا در شما بیشتر است.

• چاقی یا اضافه وزن: اضافه وزن باعث تغییراتی در رگ‌های خونی، کلیه‌ها و سایر قسمت‌های بدن می‌شود. این تغییرات اغلب باعث افزایش فشارخون می‌شود.

• ورزش ‌نکردن: ورزش‌نکردن باعث افزایش وزن می‌شود. افرادی که غیرفعال هستند ضربان قلب بالاتری دارند.

• استعمال دخانیات: مصرف دخانیات بلافاصله فشارخون را برای مدت کوتاهی بالا می‌برد. استعمال دخانیات به دیواره رگ‌های خونی آسیب می‌رساند و روند سخت‌شدن رگ‌ها را سرعت می‌بخشد.

• مصرف نمک زیاد: نمک زیاد می‌تواند باعث افزایش مایعات در بدن شود. این نکته باعث افزایش فشارخون می‌شود.

• سطوح پایین پتاسیم خون: پتاسیم به تعادل میزان نمک در سلول‌های بدن کمک می‌کند.

• نوشیدن بیش از حد الکل: مصرف الکل با افزایش فشارخون به‌ویژه در مردان مرتبط است.

• فشار روحی و روانی: سطوح بالای استرس می‌تواند منجربه افزایش موقت فشارخون شود.

• برخی شرایط مزمن بیماری کلیوی، دیابت و آپنه خواب: ازجمله شرایطی هستند که می‌توانند منجربه فشارخون بالا شوند.

• بارداری: گاهی اوقات بارداری باعث افزایش فشارخون می‌شود.

برای درمان فشار خون بالا چه راهکارهایی مناسب است؟

در وهله اول و مهم‌ترین گام برای درمان فشار خون بالا تغییر سبک زندگی است. پزشک عمومی می‌تواند درمورد تغییراتی که باید در سبک زندگی ایجاد شود، آموزش‌های مناسب ارائه و در صورت لزوم برای درمان فشار خون بالا داروی مناسب تجویز کند. همچنین راهکارهای دیگری نیز برای پایین آوردن فشار خون بالا فوری وجود دارد.

تغییر سبک زندگی

همان ‌طور که گفتیم برای درمان فشار خون بالا در وهله اول باید در زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید؛ خصوصا در تغذیه و چیزهایی که می‌خورید. حال ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که برای کنترل فشار خون بالا چه بخوریم؟ برای پاسخ به این سؤال که برای کنترل فشار خون بالا چه بخوریم باید بگوییم سعی کنید:

• مصرف نمک خود را به کمتر از ۶ گرم در روز کاهش دهید؛
• از یک رژیم غذایی کم‌چرب و متعادل استفاده کنید که شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه باشد؛
• فعال باشید و ورزش کنید؛
• مصرف الکل را کاهش دهید؛
• وزنتان را کاهش دهید؛
• کافئین کمتری مصرف کنید. کافئین موجود در نوشابه‌ها می‌تواند شما را به فشارخون بالا مبتلا کند؛
• سیگار را ترک کنید.

بدون توجه به اینکه داروهای فشارخون مصرف می‌کنید یا نه، می‌توانید این مراحل را امروز انجام دهید.

در واقع با ایجاد این تغییرات در اوایل ممکن است بتوانید از نیاز به دارو جلوگیری کنید.

داروهای مناسب در درمان فشار خون خطرناک کدام‌ها هستند؟

برای کمک به کنترل فشارخون بالا می‌توان از چندین نوع دارو استفاده کرد. بسیاری از افراد نیاز به مصرف ترکیبی از داروهای مختلف دارند. اگر کمتر از ۵۵ سال سن دارید، معمولا یک مهارکننده ACE یا مسدودکننده گیرنده آنژیوتانسین ۲ (ARB) به شما پیشنهاد می‌شود. اگر ۵۵ سال یا بیشتر دارید، ممکن است لازم باشد تا آخر عمر از داروهای فشارخون استفاده کنید. اما اگر فشارخون برای چندین سال تحت کنترل باقی بماند، پزشک ممکن است بتواند درمان را کاهش دهد یا متوقف کند. بسیار مهم است که داروها را طبق دستور مصرف کنید.

• مهارکننده‌های ACE: این داروها با شل‌کردن رگ‌های خونی فشارخون را کاهش می‌دهند.
• مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین‌ـ۲ (ARBs): این داروها برای درمان فشار خون بالا به روشی مشابه مهارکننده‌های ACE عمل می‌کنند، مانند قرص توتن.
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم: این داروها با گشادکردن رگ‌های خونی فشارخون را کاهش می‌دهند، مانند قرص نورواسک.
• دیورتیک‌ها: این داروها با دفع آب و نمک اضافی از بدن از طریق ادرار عمل می‌کنند.
• مسدودکننده‌های گیرنده بتا

پرسش‌وپاسخ

1. فشارخون بالا چه علائمی دارد؟ فشارخون بالا اغلب هیچ علامتی ندارد.
2. درمان فشار خون بالا چیست؟ درمان فشار خون بالا در وهله اول تغییر سبک زندگی و سپس در صورت نیاز مصرف داروهای کاهنده فشارخون است.
3. برای کنترل فشار خون بالا چه بخوریم؟ مصرف اسیدهای چرب امگا۳، میوه و سبزیجات فراوان، کاهش مصرف چربی‌های مضر، کاهش مصرف نمک و کاهش مصرف الکل از مهم‌ترین موارد در کنترل فشارخون بالا هستند.